Tijdens het langverwachte Super WK wielrennen in Glasgow (3-13 augustus) worden ook de wereldkampioenschappen baanwielrennen gehouden. Tijdens dit evenement strijden de beste renners van de wereld op maar liefst 22 verschillende onderdelen om de felbegeerde regenboogtrui. WielerFlits blikt vooruit!

Historie

Voor de vroege historie van de wereldkampioenschappen baanwielrennen moeten we een eind terug in de tijd, liefst 130 jaar om precies te zijn. In augustus 1893 werd in Chicago de eerste mondiale titelstrijd gehouden, onder auspiciën van de ICA (de voorloper van de UCI). De Amerikaan Arthur Zimmerman was de grote man; hij won de sprintwedstrijden en de 10 km kampioenschappen. Laurens Meintjes werd de gevierde man op de 100 km en werd de eerste Zuid-Afrikaanse wereldkampioen ooit. Drie jaar later stond baanwielrennen zelfs al op het programma van de eerste Olympische Spelen.

In eerste instantie waren de wereldkampioenschappen voorbehouden aan amateurs. Vanaf 1895 werd de wedstrijden voor professionals toegevoegd aan het WK-programma. De Belg Robert Protin werd in zijn eerste jaar als beroepsrenner de eerste wereldkampioen sprint bij de professionals door de Amerikaan George Banker na een spannende strijd te verslaan. Tot en met de wereldkampioenschappen van 1992 werkten de amateurs en professionals een afzonderlijk programma af. Voor de wereldkampioenschappen van 1993 werd de tweedeling opgeheven. Sindsdien strijden alle atleten in de elitecategorie.

De wereldkampioenschappen baanwielrennen van 2023 maken deel uit van het Super-WK dat in Glasgow en ook op andere plaatsen in Schotland wordt gehouden. Behalve in het baanwielrennen wordt ook in het wegwielrennen, mountainbiken en BMX’en om WK-titels gestreden. De wedstrijden op de baan worden afgewerkt in de Sir Chris Hoy Velodrome, die is vernoemd naar een van de grootste baanrenners aller tijden. In zijn carrière die ruwweg liep van 1999 tot en met 2012 veroverde Hoy zes olympische titels en elf wereldtitels op de sprintonderdelen.

Chris Hoy tijdens de wereldkampioenschappen van 2012 – foto: Cor Vos

De Sir Chris Hoy Velodrome werd geopend in 2012 en was sindsdien al het decor van diverse internationale baankampioenschappen. Zo vond in de winter van 2012 en 2013 hier een wereldbekerwedstrijd plaats, werden hier in 2013 de wereldkampioenschappen voor U19-renners gehouden en streden de eliterenners in 2018 hier om de EK-titels. Bij die Europese kampioenschappen keerde de Nederlandse ploeg met vijf gouden medailles naar huis dankzij de prestaties van Matthijs Büchli, Jeffrey Hoogland, de mannenploeg in de teamsprint en Kirsten Wild. België haalde één keer goud met De Ketele-Ghys in de koppelkoers.

Sinds de toevoeging van de afvalkoers aan het programma in 2021 staan voor de mannen en vrouwen elf titels op het spel tijdens de wereldkampioenschappen in Glasgow: vier op de korte nummers individuele sprint, teamsprint, Keirin en kilometer (500 meter voor vrouwen), en zeven op de duuronderdelen ploegenachtervolging, omnium, koppelkoers, individuele achtervolging, scratch, puntenkoers en afvalkoers. Vanaf donderdag 3 augustus komen de baanwielrenners dagelijks in actie. De laatste regenboogtruien en WK-medailles worden verdeeld op woensdag 9 augustus.

Nederland scoorde goed tijdens het EK 2018 in Glasgow – foto: Cor Vos

In mei kondigde de UCI enkele veranderingen aan, maar die zijn nog niet van toepassing op deze wereldkampioenschappen. Van verschillende onderdelen worden de afstanden aangepast. Zo wordt de individuele achtervolging voor vrouwen in de toekomst over vier kilometer verreden in plaats van drie. De 500 meter tijdrit voor vrouwen wordt de kilometer tijdrit. De scratchrace voor mannen en vrouwen wordt verreden over een afstand van 10 kilometer. Tot slot wordt de afstand van de temporace in het omnium gelijkgetrokken met die van de mannen. Deze regelwijzigingen worden echter pas van kracht op 1 januari 2025.

Vorige editie

Nederland eindigde tijdens de vorige wereldkampioenschappen in Saint-Quentin-en-Yvelines bovenaan in de medaillespiegel met vier gouden, vier zilveren en twee bronzen plakken. Op de eerste dag leed de Nederlandse sprintploeg een gevoelige nederlaag in de teamsprint. In de finale klopten de Australiërs Matthew Glaetzer, Leigh Hoffman en Matthew Richardson de oranjeploeg met Roy van den Berg, Harrie Lavreysen en Jeffrey Hoogland en voorkwamen zo dat Nederland voor de vijfde keer achter elkaar de wereldtitel mee naar huis kon nemen op dit onderdeel.

Australië werd verrassend wereldkampioen teamsprint – foto: Cor Vos

Op de andere korte onderdelen herstelden de Nederlandse sprinters de orde. Lavreysen en Hoogland haalden een dag later een 1-2’tje op de Keirin. Vervolgens verdedigde Hoogland met succes zijn titel op de kilometer en was Lavreysen voor het vierde jaar op rij de beste op de individuele sprint. Yoeri Havik zorgde voor een fraaie gouden medaille in de puntenkoers. Verder haalden ook Maike van der Duin, zilver in het omnium en de scratchrace, Roy Eefting (brons in de scratchrace) en Steffie van der Peet (brons in de Keirin) het podium in de Parijse voorstad.

België haalde twee gouden en twee bronzen medailles. Lotte Kopecky won de afvalkoers en was later ook de beste in de koppelkoers samen met Shari Bossuyt. Overigens kan Bossuyt haar titel in 2023 niet verdedigen omdat ze door haar ploeg Canyon-SRAM op non-actief is gezet na een positieve dopingtest. Ook de Belgische mannen vielen in de prijzen. Alpecin-Deceuninck-renner Fabio Van den Bossche haalde de bronzen medaille in de puntenkoers. Van den Bossche reed daarna ook naar het podium in de koppelkoers, waar hij met Lindsay De Vylder van Flanders-Baloise alleen de Fransen en Britten voor zich moest dulden.

Filippo Ganna (m) was de sterkste op de achtervolging – foto: Cor Vos

Op de duuronderdelen zagen we ook nog andere bekende wegprofs winnen. Filippo Ganna (INEOS Grenadiers) werd voor de vijfde keer wereldkampioen op de individuele achtervolging, nadat hij slechts een paar dagen eerder het werelduurrecord scherper had gesteld. Zijn ploeggenoot op de weg Ethan Hayter won het omnium en maakte deel uit van het winnende team in de ploegenachtervolging. Elia Viviani, nog een renner van INEOS, verdedigde met succes zijn WK-titel in de afvalkoers. Benjamin Thomas (Cofidis) kroonde zich dan weer met Donavan Grondin (Arkéa) tot wereldkampioen koppelkoers.

Uitslagen WK baanwielrennen 2022 in Parijs

Olympisch kwalificatietraject

Ter illustratie – foto: Cor Vos

De wereldkampioenschappen in Glasgow zijn het volgende evenement dat meetelt voor de kwalificatie voor de Olympische Spelen van 2024 in Parijs (5-11 augustus 2024). Renners en landen kunnen op de olympische onderdelen teamsprint, individuele sprint, Keirin, ploegenachtervolging, omnium en Madison punten pakken voor de UCI Track Olympic Ranking, op basis waarvan de plaatsen op de Spelen worden bepaald.

Dat gebeurt dit jaar en in 2024 ook bij de continentale kampioenschappen en de wedstrijden in de Nations Cup.

Sprintnummers

De Nederlandse sprinters mogen ervan uitgaan dat op hun nummers weer veel ogen op hen zijn gericht. Sinds de aanloop naar het WK kunnen zij weer gebruikmaken van de kennis en ervaring van Hugo Haak. Onder Haak haalde de nationale sprintploeg veel successen, waaronder drie olympische titels. Twee keer werd hij in Nederland verkozen tot Coach van het Jaar. In november 2021 maakte Haak bekend dat hij terugtrad als bondscoach van de baansprinters, maar een paar weken geleden kondigde de KNWU aan dat hij weer aan de technische staf was toegevoegd in een assisterende rol naast sprintcoach Mehdi Kordi.

Succescoach Hugo Haak is terug bij TeamNL – foto: Cor Vos

Een jaar voor de Olympische Spelen van Parijs gaan Harrie Lavreysen, Jeffrey Hoogland, Roy van den Berg en de jonge Tijmen van Loon proberen de WK-titel terug te veroveren, nadat die vorig jaar verloren was gegaan aan Australië: het verschil tussen beide landen was vierhonderdste van een seconde in de finale. De Aussies rekenen weer op Tom Cornish, Matthew Glaetzer, Leigh Hoffman en Matthew Richardson. Ook in de eerste Nations Cup in Jakarta bleven de Australiërs de Nederlanders de baas. Andere belangrijke kandidaten voor het podium zijn Frankrijk en Groot-Brittannië.

Lavreysen regeert al drie jaar op het WK Keirin en vier jaar in het mondiale sprinttoernooi. Als hij zijn vorm en snelheid van de afgelopen weer kan etaleren, is hij opnieuw de grote favoriet om deze onderdelen te winnen. Met Hoogland en Van Loon gaan nog twee Nederlanders van start op deze nummers. Hoogland wil Lavreysen naar de kroon steken en de regenboogtrui op een van deze onderdelen graag aan zijn kledingkast toevoegen. Andere gegadigden voor het podium zijn de Australiërs Glaetzer en Richardson, de Israëliër Mikhail Yakovlev, de Trinidadiaan Nicholas Paul, de Brit Jack Carlin en de Pool Mateusz Rudyk.

Kan Lavreysen (m) de Australische opmars opnieuw weerstaan? – foto: Cor Vos

8 augustus wordt een drukke dag voor Hoogland, want behalve de voorronde van de Keirin rijdt hij die dag ook de 1 kilometer tijdrit. Hoogland gaat op voor titelprolongatie op dit nummer, het enige sprintonderdeel dat geen olympische status heeft (sinds 2004 niet meer). Een jaar geleden won Hoogland de kilometer met een straatlengte voorsprong en ook nu is hij de favoriet voor de titel. Voor Van den Berg zaten de grote toernooien er vaak al op na de teamsprint, maar tijdens de wereldkampioenschappen in Glasgow mag de starter van de Nederlandse ploeg proberen ook een mooie uitslag neer te zetten op de kilometer.

Een andere Nederlander, Sam Ligtlee, zien we niet in actie in Glasgow. De wereldkampioen op de kilometer tijdrit van 2020 kondigde begin maart aan dat hij een punt zette achter zijn sportieve carrière. Ligtlee had zijn doorbraak in 2018 door op het Europese kampioenschap, op 20-jarige leeftijd, brons te pakken op de kilometer.

Steffie van der Peet (r) haalde in 2022 haar eerste WK-medaille – foto: Cor Vos

De Nederlandse sprintploeg bij de vrouwen wordt gevormd door Kyra Lamberink, Hetty van de Wouw, Steffie van der Peet en Shanne Braspennincx. Een jaar geleden haalde de nationale ploeg de vierde plaats in de teamsprint, maar ging het vooral over de administratieve fout waardoor vrouw-in-vorm Hetty van de Wouw de finale om de derde plaats moest missen. Naast de teamsprint komen Van der Peet en Van de Wouw in actie in het sprinttoernooi en de Keirin. Van der Peet was vorig jaar goed voor de bronzen medaille in de Keirin. Lamberink en Braspennincx betwisten de 500 meter tijdrit.

Medailles zijn zeker opnieuw mogelijk voor de Nederlandse vrouwen, zowel in de teamsprint als de individuele onderdelen. Voor winst zijn een uitstekende dag en een beetje geluk nodig. Laurine van Riessen ontbreekt in de Oranjeselectie, aangezien zij zwanger is en samen met partner Matthijs Büchli in verwachting is van een kindje.

De Belgische sprintvrouwen willen een nieuwe stap zetten – foto: Cor Vos

Ook de Belgische sprintvrouwen komen in actie in Glasgow. Nicky Degrendele, Valerie Jenaer en Julie Nicolaes willen een nieuwe stap zetten in de teamsprint, nadat ze in februari al knap naar de zesde plaats reden tijdens de Europese kampioenschappen in Grenchen. Degrendele en Nicolaes komen normaal gesproken ook in actie in de individuele sprint en de Keirin. Degrendele, in 2018 op 21-jarige leeftijd wereldkampioene op de Keirin, kan vertrouwen putten uit de tweede plaats die ze in maart op dit onderdeel haalde tijdens de Nations Cup-wedstrijd in Caïro.

Voor de titels zijn de ogen echter vooral gericht op de Duitse en Franse vrouwen. Duitsland werd vorig jaar voor de derde keer op rij wereldkampioen teamsprint met Emma Hinze, Pauline Grabosch en Lea Sophie Friedrich en is opnieuw favoriet. Verder verdedigt Friedrich haar titel op de Keirin. Mathilde Gros bezorgde Frankrijk een jaar geleden de eerste gouden medaille op het WK sprint voor vrouwen sinds 1999. Marie-Divine Kouamé mag proberen haar kunststukje van vorig jaar te herhalen op de 500 meter tijdrit. Ook van de Britse vrouwen Sophie Capewell en de jonge Emma Finucane mogen we mooie dingen verwachten.

Duurnummers

Nederland gaat met bijna dezelfde mannenduurploeg als vorig jaar naar het WK in Glasgow, met uitzondering van Philip Heijnen. De nationaal kampioen puntenkoers, koppelkoers en achter de derny kwam een jaar geleden op de afvalkoers in actie, maar moet nu een jaar extra wachten op een nieuwe kans. Vervangend voor de 23-jarige renner op de afvalkoers is Matthijs Büchli, die zich sinds de Olympische Spelen van Tokio ontwikkelt van sprinter naar duurrenner. Büchli (30) won onlangs de afvalkoers tijdens de Nations Cup in Milton en dat zorgt voor hoge verwachtingen. Bondscoach Nick Stöpler dicht Büchli zelfs kansen toe voor winst.

Yoeri Havik mag proberen zijn regenboogtrui te verdedigen – foto: Cor Vos

Ook op andere duuronderdelen gaat Nederland voor de wereldtitel. Yoeri Havik veroverde in 2022 de regenboogtrui op de puntenkoers en liet daarmee zien dat hij ook op de individuele onderdelen bij de beste renners van de wereld hoort, naast dat hij al een specialist was in de koppelkoers en de zesdaagsen. Havik gaat proberen zijn WK-titel te verdedigen. Roy Eefting wil in de scratch race een gooi doen naar de gouden medaille. Eefting haalde in 2019 al een keer een zilveren medaille op dit onderdeel. Tijdens de vorige wereldkampioenschappen reed hij naar de bronzen plak achter Dylan Bibic en Kazushige Kuboki.

Voor de koppelkoers heeft bondscoach Stöpler gekozen voor de meest ervaren combinatie met Havik en Jan-Willem van Schip. Havik en Van Schip reden in 2021 naar de EK-titel en moeten in staat zijn om voor de medailles mee te doen in Glasgow. Vincent Hoppezak staat aan de start van het sterk bezette omnium en mag proberen een plaats in de top vijf te bemachtigen. Hoppezak haalde in 2021, op pas 22-jarige leeftijd, al een keer een bronzen medaille in de puntenkoers. In de individuele achtervolging en de ploegenachtervolging heeft Nederland geen renners aan het vertrek.

Rijdt Fabio Van den Bossche weer naar het podium? – foto: Cor Vos

België heeft de hoop om met de mannenduurrenners opnieuw medailles te behalen, zoals een jaar geleden toen Fabio Van den Bossche brons won in de puntenkoers en samen met Lindsay de Vylder brons behaalde in de koppelkoers. De nog altijd pas 22-jarige Van den Bossche rijdt normaal gezien de puntenkoers en het omnium. De Vylder doet de koppelkoers samen met Robbe Ghys, die vorig jaar de baanwereldkampioenschappen door een knieblessure moest missen. Met de jonge Tuur Dens (23) en Robbe Ghys hebben de Belgen ook medaillekansen in respectievelijk de scratch en de afvalkoers.

De achtervolgingsploeg jaagt een nieuw nationaal record na, nadat eind februari de oude besttijd al was aangescherpt. Tijdens de eerste manche van de Nations Cup in Jakarta realiseerden Lindsay De Vylder, die de zieke Noah Vandenbranden verving, Dens, Thibaut Bernard en Gianluca Pollefliet een nieuw Belgisch record met 3:51,186 minuten. De vorige recordtijd reden ze enkele weken eerder tijdens de Europese baankampioenschappen in Grenchen (3:51,482). Voor de ploegenachtervolging in Glasgow treden de Belgen in hun vertrouwde formatie aan met Bernard, Dens, Pollefliet en Vandenbranden.

Filippo Ganna kreeg vorig jaar een staande ovatie – foto: Cor Vos

Verder zien we tal van bekende namen uit het wegwielrennen op de entry list staan. Filippo Ganna mag gaan proberen zijn titel in de individuele achtervolging met succes te verdedigen. Vorig jaar brak hij op 8 oktober eerst het werelduurrecord om een week later voor de vijfde keer wereldkampioen op de achtervolging te worden. Bovendien vestigde Ganna een nieuw wereldrecord op dit onderdeel over 4 kilometer. Dat hij in vorm is, liet hij onlangs zien door twee etappes (waarvan de eerste in een massasprint) en het eindklassement te winnen in de Tour de Wallonie.

Ganna is met het Italiaanse team ook een van de favorieten om op de ploegenachtervolging de gouden medaille te pakken. Hij rijdt daarin aan de zijde van de jonge Jonathan Milan (22) en Simone Consonni. Ook Elia Viviani, een ploeggenoot van Ganna bij INEOS Grenadiers, komt in actie in Glasgow. In de afvalkoers mag hij proberen zijn titel te verdedigen. Ondanks de aanwezigheid van hardrijders als Ganna en Milan, moeten de Italianen in de ploegenachtervolging aan de bak met ook landen als Australië, Denemarken, Frankrijk en titelverdediger Groot-Brittannië aan de start.

Groot-Brittannië kan ook hoge ogen gooien in de pelotonsonderdelen, bijvoorbeeld met Ethan Hayter, de titelverdediger in het omnium. Frankrijk rekent daarin dan weer op de kwaliteiten van Benjamin Thomas, die vorig jaar met Donavan Grondin wereldkampioen werd in de koppelkoers. In de koppelkoers kunnen we ook de Denen verwachten die met Michael Mørkøv aantreden. Verder staan daarin doorgewinterde koppels als Roger Kluge-Theo Reinhardt, Aaron Gate-Campbell Stewart, de broers Ivo en Rui Oliveira en Sebastián Mora met Albert Torres aan de start.

Maike van der Duin haalde in 2022 twee zilveren medailles – foto: Cor Vos

De pas 21-jarige Maike van der Duin en Marit Raaijmakers (24) zijn de enige Nederlandse duurrensters tijdens de wereldkampioenschappen. Vorig jaar stond nog een nationaal team aan de start van de ploegenachtervolging, maar ondertussen is een streep gezet door het traject richting de Olympische Spelen van Parijs. Er was onvoldoende perspectief, waardoor de nationale bond zich nu volledig richt op olympische startbewijzen voor het omnium en de koppelkoers. Van der Duin neemt in Glasgow de meeste onderdelen voor haar rekening, nadat ze tijdens het afgelopen WK zilver haalde in zowel de scratch als het omnium.

Wel is het afwachten hoe fit Van der Duin is, want door ziekte moest ze de Tour de France Femmes aan zich voorbij laten gaan. Vlak daarvoor had ze nog een prima U23-EK afgewerkt met een titel in de afvalkoers en podiumplaatsen in de puntenkoers en het omnium. Normaal gesproken komt Van der Duin in actie in de scratch race, de afvalkoers, het omnium en de koppelkoers samen met Raaijmakers (die ook de puntenkoers doet). Eigenlijk had bondscoach Stöpler Daniek Hengeveld op het oog voor de koppelkoers, maar de renster kreeg geen ruimte van haar ploeg Team dsm-firmenich om een olympisch traject te volgen.

Lotte Kopecky is een van de grote namen in Glasgow – foto: Cor Vos

Voor België is de positieve dopingtest van Shari Bossuyt een fikse tegenvaller. De 22-jarige renster is voorlopig op non-actief gezet door haar ploeg en ontbreekt op de wereldkampioenschappen in Glasgow, waar ze dus niet met Lotte Kopecky de titel op de koppelkoers kan verdedigen. Kopecky richt zich nu op de individuele nummers, waar ze hoopt haar titel te prolongeren in de afvalkoers. Ze hoort zowel op de weg als op de baan al een paar jaar tot de beste rensters van de wereld. In de koppelkoers rekent België nu op twee jonge rensters, Katrijn De Clercq (21) en laatstejaars juniore Hélène Hesters (18).

Dat veel landen deze wereldkampioenschappen willen aangrijpen om punten te verzamelen voor de Olympische Spelen, blijkt wel uit de selecties. Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië en Italië trekken allemaal met een sterke ploeg naar Glasgow en gooien hoge ogen op de ploegenachtervolging. Voor de pelotonsonderdelen zijn Katie Archibald, Elinor Barker, Neah Evans (Groot-Brittannië), Martina Fidanza, Letizia Paternoster (Italië), Ally Wollaston (Nieuw-Zeeland) en Jennifer Valente (Verenigde Staten) rensters om naar uit te kijken. Benieuwd in hoeverre Chloé Dygert haar goede vorm van de weg kan verzilveren op de baan.

Programma

Donderdag 3 augustus

Ploegenachtervolging (m) – kwalificatie
Teamsprint (v) – kwalificatie
Teamsprint (m) – kwalificatie
Individuele achtervolging (v) – kwalificatie
Teamsprint (v) – 1e ronde
Individuele achtervolging (v) – finales
Teamsprint (v) – finales
Scratch race (m)

Vrijdag 4 augustus

Ploegenachtervolging (v) – kwalificatie
500 meter tijdrit – kwalificatie
Ploegenachtervolging (m) – 1e ronde
500 meter tijdrit (v) – finale
Teamsprint (m) – 1e ronde
Scratch race (v)
Teamsprint (m) – finales

Zaterdag 5 augustus

Sprint (m) – kwalificatie
Ploegenachtervolging (v) – 1e ronde
Sprint (m) – 1/16e finales
Sprint (m) – 1/8e finales
Keirin (v) – 1e ronde
Ploegenachtervolging (m) – finales
Keirin (v) – herkansing
Ploegenachtervolging (v) – finales

Zondag 6 augustus

Individuele achtervolging (m) – kwalificatie
Keirin (v) – kwartfinales
Sprint (m) – kwartfinales
Omnium I (m) – scratch race
Keirin (v) – halve finales
Omnium II (m) – tempo race
Afvalkoers (v)
Individuele achtervolging (m) – finales
Omnium III (m) – afvalkoers
Keirin (v) – finales
Omnium IV (m) – puntenkoers

Maandag 7 augustus

Sprint (v) – kwalificatie
Sprint (m) – halve finales
Sprint (v) – 1/16e finales
Afvalkoers (m)
Sprint (m) – finales
Madison (v)

Dinsdag 8 augustus

Sprint (v) – 1/8e finales
Sprint (v) – kwartfinales
Kilometer tijdrit (m) – kwalificatie
Kilometer tijdrit (m) – finale
Keirin (m) – 1e ronde
Puntenkoers (v)
Keirin (m) – herkansing
Madison (m)

Woensdag 9 augustus

Sprint (v) – halve finales
Omnium I (v) – scratch race
Keirin (m) – kwartfinales
Omnium II (v) – tempo race
Sprint (v) – finales
Keirin (m) – halve finales
Omnium III (v) – afvalkoers
Puntenkoers (m)
Keirin (m) – finales
Omnium IV (v) – puntenkoers

* wedstrijdschema onder voorbehoud

Programma en uitslagen
Wielrennen op TV

Website UCI
Website organisatie
Timing and results

TV

De wereldkampioenschappen baanwielrennen 2023 in Glasgow zijn dagelijks rechtstreeks te volgen via de tv-kanalen en de streamingdienst van Eurosport. De NOS is de rechtenhouder in Nederland, VRT Sporza in België.