Mathieu van der Poel en Lucinda Brand verdedigen zondag hun Nederlandse titel in Rucphen. Voor Van der Poel lijkt dat een eitje te worden, en dus is het vooral de vraag welke vrouw zondagmiddag de tricolore rond haar schouders mag hijsen. Opnieuw Brand, of toch Ceylin Alvarado of Annemarie Worst? WielerFlits blikt vooruit.

Historie

Zoek vooral niet naar een even uitgebreide historie als het BK veldrijden. Waar de Belgische nationale titelstrijd al sinds 1910 op de kalender staat, kwam de Nederlandse veldrittraditie pas ver na de twee Grote Oorlogen op gang. Eerst alleen voor mannelijke amateurs en professionals. Die editie vond plaats in 1963, in het Limburgse Elsloo. Huub Harings, die het jaar voordien ook al de Nederlandse titel had gepakt op een officieus nationaal kampioenschap, mocht zich nu dan écht de allereerste Nederlandse kampioen in het veld noemen. Harings domineerde de Nederlandse veldritsport overigens in de beginjaren. Hij zou uiteindelijk zes titels pakken.

Vanaf 1977 nam Hennie Stamsnijder echter het roer over. De wereldkampioen van 1981 zette maar liefst negen streepjes achter zijn naam in de jaren 70 en 80, wat tot op de dag van vandaag nog steeds een record is. In de decennia daarna zien we op de erelijst telkens enkele reeksjes van renners die trachtten het kunstje van Stamsnijder na te doen. Maar zowel Richard Groenendaal (acht titels), als Adrie van der Poel (zes), Lars Boom (zes) en Mathieu van der Poel (vijf), zijn daar tot op heden niet in geslaagd. De 24-jarige Van der Poel heeft natuurlijk wel nog vele mooie jaren voor zich.

Hennie Stamsnijder – foto: Cor Vos

Waar de Nederlanders er laat bij waren met hun eerste NK voor mannelijke profs, waren ze wél vooruitstrevend in het eerste NK voor vrouwen. In 1987, ruim voor het eerste BK in 2001 of het eerste wereldkampioenschap in 2000, vond er in Oldenzaal al een officieus NK plaats, waarbij de dames meereden bij de nieuwelingen. Henneke Lieverse kwam toen als eerste vrouw over de finish. Pas een jaar later was er in Hulsberg een officieel kampioenschap, waarbij Anita Hakkert de eerste officiële KNWU-titel veroverde. In de jaren erna was het NK vaak een prooi voor Daphny van den Brand. De Brabantse veroverde maar liefst elf maal de nationale titel. Daar kan zelfs zevenvoudige wereldkampioene Marianne Vos, met zes nationale titels, niet aan tippen.

Laatste tien winnaars – Heren elite
2010: Lars Boom
2011: Lars Boom
2012: Lars Boom
2013: Lars van der Haar
2014: Lars van der Haar
2015: Mathieu van der Poel
2016: Mathieu van der Poel
2017: Mathieu van der Poel
2018: Mathieu van der Poel
2019: Mathieu van der Poel

Laatste tien winnaars – Dames elite
2010: Daphny van den Brand
2011: Marianne Vos
2012: Marianne Vos
2013: Marianne Vos
2014: Marianne Vos
2015: Marianne Vos
2016: Thalita de Jong
2017: Marianne Vos
2018: Lucinda Brand
2019: Lucinda Brand

Vorig jaar

Exact een jaar geleden maakten de renners zich op voor een titelstrijd vlak aan de Belgische grens, in de zandgrond van crossgemeente Huijbergen. Het was bang afwachten hoelang de grote slokop Mathieu van der Poel zou wachten om aan zijn verwachte solo te beginnen. De winnaar van de voorbije vijf nationale titels dook als tweede het veld in en nam daarop al gauw de koppositie in. In eerste instantie konden Corné van Kessel, Lars van der Haar en Joris Nieuwenhuis aanpikken.

Mathieu van der Poel – foto: Cor Vos

Maar Van der Poel spaarde de concurrentie andermaal niet. Terwijl de hemelsluizen zich boven de Noord-Brabantse plaats openden, schudde hij de ene na de andere concurrent af. Van Kessel kon aanvankelijk het tempo volgen, maar ook hij moest uiteindelijk afhaken. Wat volgde was een indrukwekkend optreden van de Europees kampioen, die alleen door pech kon worden afgestopt.

Terwijl Van der Poel zijn voorsprong steeds verder uitbouwde, leek Van Kessel op koers voor de tweede plek. Een valpartij zorgde er echter voor dat Van der Haar bij hem kon terugkeren. De veer leek gebroken bij Van Kessel, die zijn ploeggenoot moest laten gaan. Van der Poel moet daar weinig van mee hebben gekregen en reed soeverein naar een nieuwe titel. Intussen al de zesde op rij…

Nederlands kampioenschap veldrijden 2019
Uitslag elite-mannen
Mathieu van der Poel
Lars van der Haar op 44s
Corné van Kessel op 1m53s
4. Joris Nieuwenhuis op 2m07s
5. Stan Godrie op 2m26s
6. Sieben Wouters op 3m12s
7. Gosse van der Meer op 5m31s
8. David van der Poel op 5m55s
9. Kelvin Bakx op 6m16s
10. Gert-Jan Bosman op 7m27s

Bij de vrouwen was het titelverdedigster Lucinda Brand zelf die de forcing voerde, op een heus ‘mini-WK’ met tal van wereldtoppers. Annemarie Worst, Maud Kaptheijns, Denise Betsema: een voor een moesten ze passen. Ook Marianne Vos leek te plooien, maar de zesvoudig kampioene wist op karakter haar wagonnetje aan te haken. We kregen dan ook een tweestrijd Brand-Vos. Alhoewel, een tweestrijd? Vos was niet bij machte om de koers naar haar toe te trekken.

Sterker nog: ze moest lijdzaam toezien hoe Brand steeds verder weg reed. De titelverdedigster begon op die manier met een kleine bonus aan de slotronde. Brand wist haar voorsprong nog stelselmatig uit te breiden, waardoor ze solo over de streep kwam. Goed voor haar tweede nationale titel op rij.

Nederlands kampioenschap veldrijden 2019
Uitslag elite vrouwen
Lucinda Brand in 43m35s
Marianne Vos op 10s
Maud Kaptheijns op 23s
4. Denise Betsema op 1m10s
5. Sophie de Boer op 2m04s
6. Annemarie Worst op 2m53s
7.  Geerte Hoeke op 3m19s
8.  Lizzy Witlox op 5m00s
9. Monique van de Ree op 5m29s
10.  Veerle Goossens op 5m46s

Parcours

Rucphen was nooit eerder gastheer van het Nederlands kampioenschap, maar heeft natuurlijk wel een cyclocrosstraditie. Men organiseert er sinds 2012 jaarlijks een categorie 2-wedstrijd, met Bart Aernouts toen als eerste winnaar. Recordhouder is Lars van der Haar met overwinningen in 2013, 2015, 2017 en 2019, en dus is hij de ideale man om de omloop aan ons voor te stellen.

“Ik ben woensdag nog een keer gaan verkennen en ik heb toch moeten vaststellen dat het rondje voor een groot deel veranderd is. Ze pakken er nu een heel andere weide bij en de hele omloop is veel uitgestrekter”, vertelt hij ons.

Verder benadrukt Van der Haar vooral de intensiteit van deze omloop. “Het is verraderlijk zwaar. Je bent eigenlijk het hele rondje lang bezig. Draaien, keren, op, af, nog eens draaien, keren, nog op, af, de carrousel. Dat wordt voor de rug allemaal een hele kluif. Naar het einde toe gaan die korte inspanningen enorm doorwegen. In de laatste ronden ga je echt renners zien sterven denk ik. Het wordt afwachten of je dan nog die explosiviteit terugvindt.”

Het pronkstuk van Rucphen is sinds enkele jaren de zogenaamde carrousel, die in het leven geroepen werd door ex-crosser Camiel van den Bergh. “Ideaal voor televisie en het publiek”, vindt Van der Haar. “Ze zien de renners natuurlijk lang op één plek en ik vind het wel leuk om te doen. Ik hoop wel dat het niet zoiets wordt zoals de schuine kant vroeger, dat je het plots elke week ziet opduiken. Vroeger had je twee parcoursen met een schuine kant en nu vind je er amper nog eentje zonder. In Brussel zag ik van de week ook al zo’n carrousel, maar deze is wel drie keer zo lang. Het heeft wel iets en het is ook hier in Rucphen begonnen.”

Conclusie: Van der Haar is enthousiast over dit rondje. “Absoluut. Het is een heel mooie omloop geworden op een mooi domein, en zeker voor mijn type renner. Je kunt je power minder goed kwijt omdat je veel bezig bent. Voor mijn type renner is dat interessanter dan degene die meer op power rijden. De lange gasten zullen het bovendien moeilijker vinden om te draaien en keren.”

Website organisatie met alle info

Programma

Zaterdag 11 Januari 2020
09.30 uur: masters 50+
10.45 uur: masters 40+
12.00 uur: amateurs/sportklasse
13.15 uur: G/ID klasse
14.00 uur: meisjes nieuwelingen
15.00 uur: jongens nieuwelingen

Zondag 12 januari 2020
10.00 uur: junioren dames
11.15 uur: junioren heren
12.30 uur: beloften dames
13.45 uur: Elite heren
13.45 uur: beloften heren (rijden twee ronden minder dan de elites)
15.15 uur: Elite dames

Favorieten

Elite mannen
Opvallend aan dit kampioenschap is dat de elite mannen niet zoals gewoonlijk als laatste rijden rond de klok van 15 uur. De mannen beginnen er al om 13:45 uur aan en dat is het gevolg van DPG-Media, dat via het AD.nl een stream van dit NK aflevert en zo de concurrentie met het Belgische mannen-BK hoopt te ontlopen.

Mathieu van der Poel – foto: Cor Vos

Of het Nederlands kampioenschap voor elitemannen een kijkwaardige wedstrijd wordt, moet nog blijken. Veel zal ervan afhangen hoe lang topfavoriet en alleskunner Mathieu van der Poel zich weet te bedwingen.

Voor de volledigheid zetten we Van der Poels statistieken van het afgelopen seizoen nog eens op een rijtje. Van der Poel kwam aan de start van 20 crossen en zette er daar maar liefst 19 van naar zijn hand, vaak met grote overmacht. Alleen in de DVV-manche van Ronse gingen een oersterke Toon Aerts en Eli Iserbyt hem vooraf. In die andere crossen was het vaak alleen maar Iserbyt die een beetje in de buurt kon blijven. Om maar te zeggen… de concurrentie maakt zich zondag maar beter geen illusies. Zonder ongelukken rijdt Van der Poel gewoon naar zijn zesde opeenvolgende Nederlandse titel, en dat op 24-jarige leeftijd.

Wij belden eerder deze week de twee grootste concurrenten van Van der Poel op met de vraag hoe zij toeleven naar dit kampioenschap. Corné van Kessel, een van de meest constante figuren van de eindejaarsperiode met derde plaatsen in Namen, Loenhout, Gullegem en Brussel, doet dat in ieder geval zeer nuchter.

Corné van Kessel – foto: Cor Vos

“Ik zie ook wel dat er eentje rondrijdt die alles domineert, zowel op de weg als in het veld en op de mountainbike. Ik motiveer me dus vooral met de gedachte dat ik op het schavotje naast hem kan staan. Je weet dat ook Lars van der Haar, Joris Nieuwenhuis en David van der Poel heel goede coureurs zijn, maar ik hou me vast aan mijn niveau van de voorbije weken”, vertelt Van Kessel, die voor zichzelf toch één nadeel ziet. “Ik heb in tegenstelling tot de rest nog nooit in Rucphen gereden, omdat die cross altijd de dag voor Hoogerheide zat. En een week voor het WK nog een dubbel weekend afwerken, dat zag ik nooit zitten. Maar goed, dat maakt het ook weer extra spannend.”

Die andere uitdager, Lars van der Haar, kende dan weer geen al te beste eindejaarsperiode. Van der Haar sukkelde met de rug en ziekte (daar lees je hier alles over), maar hij lijkt zich net op tijd weer te kunnen herpakken. “Tijdens het NK zal ik nog geen honderd procent zijn, maar ik hoop wel weer toe te werken naar dat andere grote kampioenschap”, zegt hij ons.

En toch… Vooraf al tevreden moeten zijn met een ereplaats… het oogt vreemd voor iemand die ooit twee keer mocht juichen op het NK. “Maar het is niet dat ik het moet afleggen tegen een pannenkoek”, repliceert Van der Haar. “Ik rij wel tegen de allerbeste ter wereld en misschien ooit. Dan moet je kunnen relativeren. Natuurlijk wil je winnen. Maar zondag is het eigenlijke doel om vol voor plek twee te gaan en jezelf in een positie te zetten dat, als Mathieu een slechte dag heeft of materiaalpech heeft, je alsnog een titel kan pakken. Dat wens ik hem natuurlijk niet toe, dat spreekt voor zich.”

Joris Nieuwenhuis – foto: Cor Vos

Ook Joris Nieuwenhuis is een kanshebber op een podiumplaats, maar de eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat we dit seizoen meer van de talentvolle Sunweb-renner hadden verwacht. In de tweede helft van vorig seizoen draaide de voormalige wereldkampioen bij de beloften vlot mee in de top 10, met als hoogtepunt de podiumplek in de wereldbeker van Zolder. Maar die Joris Nieuwenhuis zagen we dit seizoen nog niet in actie. Met een achtste plek in Namen en een negende in Bern kwam hij af en toe wel weer aan de oppervlakte, en op zo’n dag zou Nieuwenhuis ook in aanmerking moeten komen voor het NK-podium – waar hij trouwens in 2017 al eens opstond. Maar dan zal wel alles moeten meezitten.

Verder zien we ook een kansje voor David van der Poel. De oudste Van der Poel is sinds november een vaste waarde onderaan in de top 10 van de klassementscrossen, maar hij profileert zich vooral met dichte ereplaatsen in het buitenland. Zo begon hij het jaar weer met tweede plaatsen in Meilen en Rosière, na Marcel Meisen en Clément Venturini. Of dat voldoende is voor een podiumplek, zal moeten blijken. Van der Poel sloeg daar eerder in 2015 (tweede) en 2016 en 2018 (derde) al in en weet dus wel hoe hij een kampioenschap moet aanpakken. Verder heeft hij het voordeel dat zijn oudere broer hem met plezier een eindje op sleeptouw neemt indien mogelijk.

Favorieten volgens WielerFlits
*** Mathieu van der Poel
** Lars van der Haar en Corné van Kessel
* Joris Nieuwenhuis en David van der Poel

Deelnemerslijst mannen elite

Elite vrouwen
De vrouwenwedstrijd vormt dit jaar dus de apotheose van het NK veldrijden in Rucphen en daar belooft het ook een mooie, spannende strijd te worden. Toch stak er de voorbije weken eentje stevig bovenuit: Ceylin del Carmen Alvarado.

De 21-jarige Alvarado is eigenlijk nog belofte en had er dus voor kunnen kiezen om – net als tijdens het afgelopen EK en het komende wereldkampioenschap – in de beloftencategorie uit te komen. Maar Alvarado is dapper en neemt het komende zondag dus op tegen haar grootste concurrentes. De statistieken keren zich alvast in haar voordeel: in de afgelopen eindejaarsperiode kon ze vijf van haar negen wedstrijden winnend afsluiten, in de andere vier strandde ze op plekje twee. Vooral op technisch vlak kent Alvarado haar gelijke niet, en laat dat nu juist een deelaspect van de sport zijn dat in Rucphen goed benut kan worden.

Ceylin Alvarado – foto: Cor Vos

Zonhoven, Overijse en Diegem, niet toevallig omlopen waar het klimwerk centraal staat, waren deze eindejaarsperiode een prooi voor Annemarie Worst. Ook Worst is met haar 24 lentes nog bitter jong, maar toch viel ook zij deze eindejaarsperiode geen enkele keer van het podium. Als voormalige Europese kampioene weet ze ook wat het is om een grote titel te pakken, maar naar onze mening vindt Worst in Rucphen geen parcours op haar maat. We hebben het gevoel dat ze er haar kracht niet volledig kwijt kan en schatten Alvarado daarom een trapje hoger in.

Hetzelfde geldt eigenlijk voor Lucinda Brand, de derde grote favoriete. Geef haar een omloop als Namen of Zolder (waar ze in december ook won), met ofwel veel klauterpartijen ofwel veel rechte stukken waar ze haar hardrijderskwaliteiten kwijt kan, en er zullen weinig renners in haar buurt blijven. Maar in Rucphen zijn juist die aspecten schaars. Desondanks mag je Brand, de winnares van de voorbije twee edities, nooit onderschatten. Op een kampioenschap speelt namelijk ook de frisheid een grote rol, en met amper acht crossen op de teller (weliswaar na een zwaar wegseizoen) heeft Brand op dat vlak een streepje voor.

Yara Kastelijn toonde zich met name tijdens de maand november bijzonder dominant in Gavere, op de Koppenberg, het EK en in Wachtebeke, maar ze heeft het nadeel dat ze met een gigantische technische achterstand kampt. Daarom dat ze juist in Diegem, Ronse en Zonhoven zich weer op het podium wist te knokken, maar dat wordt zondag moeilijk.

Lucinda Brand – foto: Cor Vos

Het grote vraagteken is Marianne Vos. De zevenvoudige wereldkampioene maakte – na een wegseizoen dat liefst tot 22 oktober in Guanxi liep – pas als laatste van alle toppers haar opwachting in het veld en dat deed ze met een knal. In Essen en het Spaanse Xavita gaf ze de tegenstand geen kans. In Namen (negende) en Zolder (vierde) kon ze aan die prestaties geen voortgang geven en tot overmaat van ramp moest ze de laatste grote test in Brussel aan zich voorbij laten gaan met een liesblessure. Of ze daar komende zondag nog last van heeft, is voor iedereen een vraagteken. Maar niemand die op voorhand durft te zeggen dat we de 32-jarige sluwe Vos moeten uitsluiten.

Favorieten volgens WielerFlits
*** Ceylin del Carmen Alvarado
** Annemarie Worst en Lucinda Brand
* Yara Kastelijn en Marianne Vos

Deelnemerslijst vrouwen elite

Weer en TV

Zowel het NK voor mannen en beloften elite (vanaf 13.45 uur) als dat voor vrouwen elite (vanaf 15.15) zijn zondag live te volgen via de livestream van AD.nl. Belgische kijkers kunnen terecht op de livestream van HLN.be.

Volgens Weeronline.nl mogen de renners zich zondag verwachten aan enkele lichte buien, vooral in de vroege namiddag. Dit alles bij een temperatuur van negen graden Celsius en een maximale windkracht van vier Beaufort.