De bolletjestrui is samen met het geel een van de meest herkenbare iconen uit de Tour de France. Ook niet-wielerliefhebbers associëren deze beloning voor de leider van het bergklassement direct met de belangrijkste wielerwedstrijd van het jaar. De strijd om de ‘maillot a pois’ is ook dit jaar weer een prijs waar flink wat publiciteit mee te pakken is. Wat mogen we dit jaar verwachten? We overlopen de kanshebbers in onze traditionele voorbeschouwing.

Historie

Hoewel er in de Tour al sinds 1933 een bergklassement wordt bijgehouden, kreeg de leider pas in de jaren zeventig een bolletjestrui uitgereikt. Op verzoek van sponsor Chocolat Poulain werd gezocht naar een herkenbaar ontwerp en op voorspraak van toenmalig Tourdirecteur Félix Lévitan viel de keuze op een witte trui met rode bollen. Hij bracht hiermee een eerbetoon aan Henri Lemoine, een Franse pistier die in de jaren twintig en dertig rondreed in een tenue met rode stippen. Joop Zoetemelk mocht in 1975 na de proloog de kenmerkende trui voor het eerst aantrekken. Hij zou de trui vervolgens af moeten staan aan Lucien Van Impe, die hem zou behouden tot in Parijs.

Van Impe zou in de daarop volgende jaren de overwinning in het bergklassement meermaals voor zich opeisen. Aan het einde van zijn carrière, was het hem zes keer gelukt. In de jaren negentig veranderde het karakter van de trui. Waar eerder gevleugelde klimmers als Steven Rooks, Gert-Jan Theunisse en Claudio Chiappucci de bollen droegen, ging de overwinning steeds vaker naar een aanvaller.

Gert-Jan Theunisse was een klassieke winnaar van de bergtrui – foto: Cor Vos

Zo won Richard Virenque het bergklassement zeven keer. Daarmee is hij tot op de dag van vandaag is recordhouder. De Fransman veroverde doorgaans meer punten op hellingen dan in het hooggebergte. “Als er echt gekoerst wordt, is hij er vooraan niet bij hé. Hij moet het hebben door van ver aan te vallen en zo punten te pakken”, schamperde Van Impe nadat de Fransman hem onttroonde.

Na Virenque’s laatste zege in 2004 ging de overwinning twee keer naar Michael Rasmussen. Het afgelopen decennium wist Rafal Majka het klassement twee keer (in 2014 en 2016) te winnen. De laatste jaren hebben de Fransen de macht heroverd. De afgelopen drie edities ging de zege naar respectievelijk Warren Barguil, Julian Alaphilippe en Romain Bardet.

Laatste tien winnaars bergklassement
2019: Romain Bardet
2018: Julian Alaphilippe
2017: Warren Barguil
2016: Rafał Majka
2015: Chris Froome
2014: Rafał Majka
2013: Nairo Quintana
2012: Thomas Voeckler
2011: Samuel Sánchez
2010: Anthony Charteau

Vorig jaar

In 2019 hing de bergtrui om de schouders van slechts drie renners. De eerste was Greg Van Avermaet, die na de start in Brussel meeglipte in de vlucht van de dag en als eerste bovenkwam op de Muur van Geraardsbergen. Van Avermaet raakte de bergtrui in de derde rit kwijt aan landgenoot Tim Wellens, die in de etappe naar Épernay als deelnemer van de vroege vlucht in de finale de volle buit pakte. De renner van Lotto Soudal zou de trui twee weken lang met succes verdedigen, totdat drie dagen voor het einde Romain Bardet de macht overnam.

Bardet nam vorig jaar de bollen mee naar huis – foto: Cor Vos

In de rit over de Col d’Izoard en de Galibier pakte de Fransman zodanig veel punten, dat hij Wellens kon aflossen als nieuwe bergkoning. Bardet verzamelde op één dag 68 van de 86 punten die genoeg zouden blijken voor de eindzege, waardoor hij op de afsluitende zondag kon pronken op het eindpodium. Egan Bernal werd tweede met 78 punten, Tim Wellens derde met 75 punten.

Puntentelling

Er zijn dit jaar punten te behalen op 65 geclassificeerde beklimmingen. De verschillende cols zijn ingedeeld in vijf categorieën: vierde, derde, tweede, eerste en buitencategorie. Dit is gebaseerd op lengte en hellingsgraad. De renner die als eerste bovenkomt krijgt de meeste punten, enzovoorts. De telling is als volgt:

• 4e categorie: 1
• 3e categorie: 2 – 1
• 2e categorie: 5 – 3 – 2 – 1
• 1e categorie: 10 – 8 – 6 – 4 – 2 – 1
• Buitencategorie: 20 – 15 – 12 – 10 – 8 – 6 – 4 – 2

Op het hoogste punt van deze Tour (de Col de la Loze in etappe 17) worden dubbele punten toegekend. Bij een gelijke stand in het bergklassement geeft het aantal eerste plaatsen op een klim van de buitencategorie de doorslag. Is de stand nog steeds gelijk, dan worden de eerste plekken op klimmen van de eerste categorie vergeleken. En zo verder.

Favorieten

Hoewel er met het winnen van de bergtrui aardig wat publiciteit en prestige te scoren is, kondigt gek genoeg vooraf slechts een enkeling aan er een doel van te willen maken. De Tour staat immers bij de meeste ploegen vooral in het teken van de missie om de kopman een zo hoog mogelijke positie in het algemeen klassement te bezorgen. Ploegen als INEOS Grenadiers en Jumbo-Visma kunnen we daarom al buiten beschouwing laten. De kanshebbers moeten we dan ook zoeken onder de baroudeurs: de aanvalslustige vrijbuiters die jagen op ritsucces. Daarnaast is het (uiteraard) een vereiste dat de potentiële winnaar een aardig potje kan klimmen.

Aanvaller Alaphilippe is de voornaamste kanshebber – foto: Cor Vos

Bij het zoeken naar de ploegen waar er geen kopman start met klassementsambities, komen we al snel uit bij Deceuninck-Quick-Step. Speerpunt Julian Alaphilippe reed vorig jaar weliswaar tot diep in de slotweek in het geel, maar binnen de ploeg houdt men geen rekening met een soortgelijk scenario als vorig jaar. In deze sterk bezette editie van La Grande Boucle liggen de kansen voor Alaphilippe vooral op het vlak van dagsucces. De bolletjestrui zou voor de eergevoelige Fransman dan wel eens een mooie bijvangst kunnen zijn.

Opnieuw de bollen voor Bardet? – foto: Cor Vos

Met landgenoot Romain Bardet vinden we ook de winnaar van vorig jaar op de deelnemerslijst. Zijn ploeg AG2R La Mondiale geeft in officiële berichtgeving aan zijn kopman niet te veel druk op te willen leggen, waardoor het erop lijkt dat de Franse formatie zich alvast aan het indekken is. De 29-jarige Bardet gold na een tweede (2016) en derde (2017) plek in het eindklassement als de nieuwe Franse Tourhoop, maar wist daar de afgelopen jaren om diverse redenen geen vervolg aan te geven.

Eerder deze maand moest hij na een ongelukkige val in de Route d’Occitanie zijn deelname aan de Mont Ventoux Dénivelé Challenge aan zich voorbij laten gaan. Met een zesde plek in het Critérium du Dauphiné gaf hij echter aan aardig hersteld te zijn. Mocht het voor het klassement wederom niet lukken, dan zou de bolletjestrui een mooi alternatief afscheidscadeau aan zijn huidige ploeg kunnen zijn. Volgend jaar koerst Bardet namelijk voor Team Sunweb.

Barguil won de bergtrui in 2017 – foto: Cor Vos

Daarnaast is het uitkijken naar Warren Barguil. Op papier rijdt Arkéa-Samsic dit jaar volledig in dienst van kopman Nairo Quintana, maar het zou ons verbazen mocht schaduwkopman Warren Barguil drie weken lang zijn aanvalslust kunnen bedwingen. In dienst van Team Sunweb stond hij drie jaar geleden in de bollentrui op de Champs-Élysées. En bij de formatie van Iwan Spekenbrink kunnen ze erover meepraten hoe lastig Barguil het vindt om ploegorders op te volgen.

Mocht de wisselvallig rijdende Quintana (zelf winnaar van het bergklassement in 2013) om wat voor reden dan ook niet mee kunnen spelen voor een goed klassement, dan ligt voor Barguil de weg open om opnieuw voor de bollen te gaan.

Bij de andere Franse ploegen staat de Tour dan weer in het teken van het klassement. Groupama-FDJ heeft zijn hoop gevestigd op Thibaut Pinot, terwijl men bij Cofidis inzet op de sterk rijdende Guillaume Martin. Namens Total Direct Energie zal Lilian Calmejane zich ongetwijfeld gaan tonen, maar het valt te betwijfelen of hij genoeg punten weet te verzamelen in het hooggebergte. Bij B&B Hotels-Vital Concept vinden we de naam van Pierre Rolland (negen jaar geleden winnaar op Alpe d’Huez) terug. De routinier staat wel te boek als een sterke klimmer en geldt als renner die niet uitgevlakt mag worden.

Kan Adam Yates het ook in de Tour? – foto: Cor Vos

Een van de teams waar de Tour met name in het teken staat van rittenkapen is Mitchelton-Scott. Bij de Australische avonturiers is Adam Yates een renner om in de gaten te houden. Yates rijdt dit jaar niet voor een klassement. In tegenstelling tot zijn broer Simon weet hij nog niet wat het is om een rit in een grote ronde te winnen, al was hij voor de coronabreak wel succesvol in de door hem gewonnen UAE Tour.

Ploeggenoot Esteban Chaves krijgt eveneens een vrije rol en heeft wel ervaring met het winnen van etappes in de Giro en de Vuelta. Het is echter maar de vraag in welke vorm we deze Colombiaanse springveer de komende maanden zullen zien rondrijden.

Chaves behoort dit jaar tot de groep Colombiaanse renners aan de start. Bij de bespreking van een bergklassement kunnen we vanzelfsprekend niet om de Zuid-Amerikaanse klimgeiten heen. In de selectie van EF Pro Cycling vinden we alvast enkele sterke klimmers terug. Met Daniel Felipe Martínez heeft de formatie van ploegbaas Jonathan Vaughters de winnaar van de Dauphiné in huis. Samen met Rigoberto Urán zal hij waarschijnlijk voor het klassement gaan. Het is dan ook de vraag hoeveel vrijheid Sergio Higuita krijgt om zich te mengen in de strijd om de bollen.

Bij Astana rekent men dit jaar op Tourdebutant Miguel Ángel López, die na podiumplekken in de Giro en de Vuelta de ploeg succes in de Tour moet gaan bezorgen. De kans dat aanvallers Omar Fraile, de broers Gorka en Ion Izagirre of Alexey Lutsenko ten aanval mogen trekken, lijkt daarom klein. Al staat de Kazachstaanse formatie erom bekend dat men graag uit tactisch oogpunt een of meerdere mannetjes mee vooruit stuurt. Of een tactisch plannetje een van deze renners ook genoeg punten oplevert om de bollentrui te veroveren, is echter maar de vraag. De recente geschiedenis leert ons dat één etappe in het hooggebergte genoeg kan zijn om de macht te grijpen.

Thomas De Gendt is een renner om rekening mee te houden – foto: Cor Vos

De kans is groter dat een aanvaller die niet gevangen is in de ploegtactiek, het bergklassement voor zich opeist. Wanneer we spreken over avonturiers, kunnen we uiteraard niet om Thomas De Gendt heen. De rasaanvaller zal de komende Tour ongetwijfeld weer ten aanval trekken. Bij zijn werkgever Lotto Soudal zal men in de vlakke ritten uiteraard de kaart van pocketsprinter Caleb Ewan trekken, maar in de overige etappes liggen er voor De Gendt voldoende mogelijkheden om punten te verzamelen. Vorig jaar was het ploeggenoot Tim Wellens die mooie sier maakte in de bollen, maar hij geeft dit jaar vanwege een ongeval tijdens training forfait.

Ook Team Sunweb trekt met een vrijbuitersploeg richting de Tour, al zien we daar niet direct een gegadigde voor de bollen. Of oudgediende Nicolas Roche moet het op zijn heupen krijgen. NTT Pro Cycling brengt met Domenico Pozzovivo een gevleugelde klimmer ten tonele, al lijkt het erop dat de 37-jarige Italiaan zijn beste tijd gehad heeft. Vorig jaar augustus brak hij nog zijn scheenbeen tijdens een val op training. Sindsdien is hij er niet in geslaagd zijn oude niveau te benaderen.

Landgenoot Damiano Caruso voldoet aan nagenoeg hetzelfde profiel. Caruso (vorig jaar vierde in het bergklassement) rijdt bij Bahrain McLaren, maar daar is het echter alle ballen op Mikel Landa. Daarom zullen Caruso en collega-aanvallers als Pello Bilbao en Matej Mohorič zich moeten schikken in de ploegtactiek. Hetzelfde is het geval bij UAE Emirates, waar de selectie is samengesteld in dienst van Tadej Pogacar. Davide Formolo, Jan Polanc en David De la Cruz rijden in dienst van de Sloveen, die samen met Fabio Aru het kopmanschap deelt.

Alessandro De Marchi zal zich willen tonen – foto: Cor Vos

Een andere vrijbuitersploeg in deze Tour is CCC. De Rus Ilnur Zakarin krijgt daar de vrijheid om te kijken hoe ver hij kan komen in het klassement, maar zijn ploeggenoten krijgen bij de oranje brigade alle gelegenheid om zich in de kijker te rijden bij een nieuwe werkgever. Dat biedt kansen voor iemand als Alessandro De Marchi. De 34-jarige routinier rijdt goed bergop en gaat graag mee in de aanval. Hij heeft al meerdere Vuelta-etappes op zijn palmares staan en zal de komende weken ongetwijfeld meermaals in de vlucht van de dag te vinden zijn.

Hoewel de jongste edities steeds een aanvaller met de bollen naar huis ging, mag het scenario dat een klassementsrenner de prijs in de wacht sleept niet uitgesloten worden. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2015, toen Chris Froome naast het geel ook de bolletjestrui mee naar huis mocht nemen.

Favorieten volgens WielerFlits
**** Julian Alaphilippe
*** Romain Bardet, Warren Barguil
** Adam Yates, Thomas De Gendt, Alessandro De Marchi
* Esteban Chaves, Sergio Higuita, Damiano Caruso, Pierre Rolland