Fietstoerisme 
Materiaalzone 
Tour 2023: Voorbeschouwing etappe 1 naar Bilbao – Wie pakt de eerste gele trui?
De Tour de France 2023 gaat op zaterdag 1 juli van start in het wielergekke Baskenland met een rit van 182 kilometer van en naar Bilbao. Het is pas de eerste keer in meer dan dertig jaar dat de Tour weer eens in Spanje begint. Wie pakt de eerste gele trui? WielerFlits blikt vooruit!
Parcours
Ook in 1992 was Le Grand Départ in het Baskenland. Destijds stond San Sebastián drie dagen lang in de schijnwerpers als startplaats, en bracht Miguel Indurain zijn eigen Baskische volk in extase door de eerste gele trui te veroveren. Een herhaling van het scenario uit 1992 lijkt onwaarschijnlijk, aangezien deze Tour geen Spaanse topfavoriet heeft. Toch zullen de Basken er in Bilbao een wielerfeest van maken. Dat Bilbao ook nog eens een schitterende stad is, zal daar ongetwijfeld aan bijdragen.
Bilbao is met 350.000 inwoners de grootste stad in het Baskenland en sinds een aantal decennia een van de aantrekkelijkste steden in Spanje voor toeristen. Sinds de komst van het Gugenheim-museum in 1997 komen toeristen massaal naar de Baskische stad toe om de architectuur van Frank Gehry en de kunst van Salvador Dalì, Picasso en Andy Warhol te bekijken. Naast het Gugenheim-museum zijn moderne gebouwen de afgelopen jaren als paddenstoelen uit de grond geschoten.
Men spreekt zelfs van een ‘Bilbao-effect.’ Dat is wanneer een stad door een markant gebouw uitgroeit tot een belangrijkere of rijkere stad. Het imago van een grauwe industriestad ligt dus inmiddels al ver achter Bilbao.
De openingsrit van de Tour de France is meteen een uitdagende. De renners maken een grote, noordelijke lus rond Bilbao en krijgen onderweg vijf gecategoriseerde klimmetjes voor de kiezen. De renner die hier meteen veel bergpunten pakt en ook een dag later meezit, zal vermoedelijk wel een aantal dagen in de bolletjestrui blijven rijden.
Na 14,5 kilometer is de Côte de Laukiz (2,1 km aan 6,6%) direct al de eerste beklimming in deze Tour de France. Vervolgens blijft het, naar Baskische begrippen, een kilometer of vijftig relatief vlak en rijdt het peloton met de kustlijn mee. Na 70 kilometer staat dan de Côte de San Juan Gaztelugaxte (3,6 km aan 7,7%) op het menu.
Deze klimmetjes zijn slechts een aperitiefje voor de finale, die lijkt op een mini-editie van de Clásica San Sebastián. In de laatste veertig kilometer staan namelijk nog drie gecategoriseerde beklimmingen op de planning: de Côte de Morga (3,8 km aan 4,8%) op 42 kilometer van de streep en vlak daarna de Côte de Vivero (4,3 km aan 6,9%), waarna er vuurwerk volgt op de Côte de Pike (2,2 km aan 9,9%) op tien kilometer van de finish.
Mocht niemand het aandurven op een van deze drie beklimmingen, dan is ook de finishstraat oplopend. In de laatste kilometer rijst het wegdek nog met een gemiddeld stijgingspercentage van 5,4 procent. Wie klopt daar Mathieu van der Poel of Wout van Aert?
Zaterdag 1 juli, etappe 1: Bilbao-Bilbao
Officieuze start: 12:30 uur
Officiële start: 12:55 uur
Finish: tussen 17:15 uur en 17:45 uur
Afstand: 182 kilometer
Tijdschema belangrijke passages:
Passage Côte de Laukiz: tussen 13.10 en 13.20
Passage Côte de San Juan Gaztelugaxte: tussen 14.30 en 14.45
Tussensprint Gernika-Lumo: tussen 15.00 en 15.15
Passage Côte de Morga: tussen 16.15 en 16.40
Passage Côte de Vivero: tussen 16.30 en 17.00
Passage Côte de Pike: tussen 17.00 en 17.30
Favorieten
Na weken van vooruitblikken, analyseren, afwegen en palaveren, is het nu ook echt tijd voor actie! In de Baskische stad Bilbao begint zaterdag de 110e editie van de Tour de France. In eerdere jaren opteerde de organisatie vaak voor een vlakke openingsetappe of een proloog om mee te beginnen, maar dit jaar worden de renners gelijk voor de leeuwen gegooid. Voor de klassementsrenners is het zaak om meteen bij de les te zijn, maar ook de heuvelspecialisten en sterke klassiekerrenners zullen deze rit met rood hebben omcirkeld in het routeboek.
In en rond Bilbao kan het namelijk alle kanten uit. De finale is dermate zwaar dat we al gauw kijken naar de betere klimmers in het peloton, maar dat wil niet zeggen dat de iets zwaardere jongens bij voorbaat kansloos zijn voor een goede klassering, en die felbegeerde eerste gele trui. Het zal allemaal afhangen van het koersverloop, vlucht van de dag, weersomstandigheden, benen in de finale, ploegbelangen en – voor de renners die erin geloven – de wielergoden.
Tadej Pogačar – foto: Cor Vos
En toch, de finale is met de Côte de Vivero (4,3 km aan 6,9%) en met name de Côte de Pike (2,2 km aan 9,9%) dermate zwaar dat we eerst kijken naar de mannen die ook een goed eindklassement nastreven. En dan schiet de naam van Tadej Pogačar ons toch als eerste binnen. Nee, zijn voorbereiding op de Tour de France verliep verre van vlekkeloos. En ja, de renner van UAE Emirates is nog altijd niet helemaal verlost van zijn polsblessure. Maar we hebben het wel over Pogačar, een renner die altijd en overal meedoet voor de overwinning. Een goede Pogačar kickt op finales als die naar Bilbao.
De tweevoudig Tourwinnaar blinkt uit op velerlei terreinen, maar is misschien wel op zijn best op korte(re) en steile hellingen. De Côte de Pike is als het ware voor hem neergelegd. Een Pogačar in topvorm is zeker in staat om het verschil te maken op de flanken van deze steile slothelling, en anders kan hij altijd nog rekenen op zijn vlijmscherpe sprint. De vraag is alleen hoe goed de 24-jarige renner momenteel is. Zijn antwoord? “Mijn lichaam moet een beetje compenseren, dus het is zeker nog niet 100 procent in orde. Jonas Vingegaard start sowieso als de favoriet. Hij was heel dominant in de Dauphiné en ik ben zelf pas terug na een blessure.”
Jonas Vingegaard: zijn naam is genoemd. De Deen wordt door Tadej Pogačar naar voren geschoven als de favoriet voor de eindzege in de Tour. Is het een Sloveense poging om de druk af te houden? Of spreekt Pogačar de waarheid? Feit is dat Vingegaard wel een perfecte voorbereiding achter de rug heeft, en dus met vertrouwen aan de start zal verschijnen van de openingsetappe naar Bilbao. De manier waarop de Deense titelverdediger rondreed in het Critérium du Dauphiné, was ronduit indrukwekkend. De kopman van Jumbo-Visma stak er met kop en schouders bovenuit, maar is dat ook in de Tour het geval?
Jonas Vingegaard – foto: Cor Vos
De 26-jarige Vingegaard zal in deze Tour vooral willen toeslaan in het hooggebergte, zijn geliefkoosde terrein, maar hij zal ook geen mogelijkheid onbenut laten om Pogačar in de eerste week al op achterstand te fietsen. Volgens oud-renner Philippe Gilbert is die laatste vooral in de eerste week kwetsbaar, gezien zijn gebrekkige voorbereiding. “Als Pogačar niet klaar is, zal dat in de eerste week zijn. Misschien is hij dan zoekende naar de juiste benen en het ritme. Als je hem in dat ritme laat komen, is het te laat. Als ik Jumbo-Visma was, zou ik vanaf dag één volle bak gaan koersen en niet wachten tot hij in de wedstrijd groeit.”
Of Vingegaard en Jumbo-Visma zullen luisteren naar Gilbert, is maar de vraag, maar feit blijft wel dat een eerste klap vaak een daalder waard is. Vingegaard is misschien niet zo explosief als zijn Sloveense tegenstrever, maar kan met zijn huidige conditie zeker zijn duivels ontbinden op de Côte de Pike. En zie hem dan nog maar eens terug te halen voor de finish… Overigens kan Jumbo-Visma het op de openingsdag ook over een andere boeg gooien, en wat meer verdedigend koersen. De Nederlandse formatie heeft met de Belgische alleskunner Wout van Aert namelijk nog een kandidaat-ritwinnaar in de gelederen.
Van Aert gaf eerder al aan dat hij op een andere manier zal koersen in deze Tour. De focus zal meer op ritzeges liggen, en minder op de groene trui. Misschien heeft de 28-jarige renner zijn zinnen wel gezet op de eerste etappe en de bijbehorende gele trui. Een Van Aert in topvorm moet erg ver kunnen komen, al komt hij op de Côte de Pike normaal wel iets te kort als de echte klimmers doortrekken. Een geluk voor Van Aert is dat de finish echter niet op de top van deze helling ligt, maar pas tien kilometer verderop in Bilbao. Er kan ook na de klim dus nog veel gebeuren: een scheve situatie kan nog worden rechtgetrokken.
Julian Alaphilippe – foto: Cor Vos
In een nog niet zo ver verleden hadden we Julian Alaphilippe met stip als topfavoriet genoteerd voor een dergelijke etappe. De tweevoudig wereldkampioen was jarenlang niet te verslaan in het steile wacht-wacht-poefwerk, maar de gloriejaren van Alaphilippe liggen nu toch wel achter ons. Dat wil echter niet zeggen dat we de Fransman niet meer tot de kanshebbers mogen rekenen. In het Critérium du Dauphiné, in aanloop naar de Tour, liet Alaphilippe toch weer enkele klasseflitsen zien. Een kleine kanttekening: de renner van Soudal Quick-Step moest zondag met maagproblemen opgeven op het Frans kampioenschap. Is Alaphilippe weer volledig hersteld?
Nog een renner die we mogen opschrijven voor de dagzege: Tom Pidcock. De 23-jarige Brit maakt zich op voor zijn tweede Tour de France, nadat hij vorig jaar – bij zijn Tourdebuut – de etappe naar Alpe d’Huez wist te winnen. De veelzijdige coureur van INEOS Grenadiers is een man van hoge pieken, maar af en toe ook diepe dalen. Het woord regelmaat komt nog niet echt voor in het woordenboek van Pidcock, maar de coureur kan zich wel als geen ander opladen voor een bepaalde wedstrijd. Is meesterpieker Pidcock zaterdag in staat om mee te doen voor de overwinning? De finale is hem in elk geval op het lijf geschreven.
Tom Pidcock – foto: Cor Vos
Pidcock is de man van de uitschieters, Mattias Skjelmose is veel meer een renner van de regelmaat. De nog altijd maar 22-jarige Deen van Lidl-Trek bevestigt dit seizoen met topresultaten op het allerhoogste niveau. Zo was hij in het voorjaar onder meer tweede in de Waalse Pijl, wat toch iets zegt over zijn kwaliteiten als puncheur. In de weken voor de Tour deed Skjelmose er nog een schepje bovenop met eindwinst in de Ronde van Zwitserland en de Deense titel op de weg. De jongeling is met andere woorden in topvorm en beschikt over de kwaliteiten – Skjelmose is ook bijzonder snel aan de meet – om te zegevieren in Bilbao.
En Mathieu van der Poel dan? Een terechte vraag. De Nederlander kan zijn eigen kansen voor de openingsrit ook moeilijk inschatten. “Vanuit de start is de eerste rit meteen heel zwaar. Ik moet daarvoor al in topconditie zijn. Maar als de heel goede klimmers daar al denken aan de gele trui, wat ik wel verwacht, dan denk ik dat de openingsrit heel lastig is voor klassiekercoureurs om te winnen. Maar uiteraard gaan we dat wel proberen”, vertelde hij in juni nog. De renner van Alpecin-Deceuninck is zeker niet de topfavoriet, dat is duidelijk, maar we hebben het wel over Mathieu van der Poel. Die spot wel vaker met wielerwetten.
Mathieu van der Poel – foto: Cor Vos
We kijken voor de ritzege vooral naar mannen als Tadej Pogačar en Jonas Vingegaard, maar de Baskische wielerfans hopen vooral op een uitschieter van thuisfavorieten als Alex Aranburu, Ion Izagirre, Mikel Landa en Pello Bilbao. Die laatste lijkt de grootste kanshebber. Waarom? Omdat Bilbao in het verleden al vaker heeft uitgeblonken in dit soort finales. De renner van Bahrain Victorious moet het niet hebben van zijn explosiviteit, maar is wel bijzonder taai en kan als geen ander dalen. Dat komt goed van pas, eenmaal op de top van de Côte de Pike. Hou maar rekening met een verrassingsaanval van de ervaren klimmer. Pello Bilbao die wint in… Bilbao. Geef toe, dat klinkt toch fraai.
Verder houden we meer dan rekening met Michael Woods (Israel-Premier Tech) en Valentin Madouas (Groupama-FDJ). Woods is een specialist in het korte en bovenal steile heuvelwerk en is bovendien bijzonder goed op dreef, wat hij liet zien met eindwinst in de Route d’Occitanie. Ook Madouas is goed bezig: afgelopen zondag reed de klassiekerspecialist nog op knappe wijze naar de Franse wegtitel. Groupama-FDJ, de ploeg van Madouas, heeft met David Gaudu en Thibaut Pinot nog twee sportieve ijzers in het vuur. Madouas heeft echter als voordeel dat hij misschien wat meer ruimte krijgt van de klassementsrenners.
Pello Bilbao – foto: Cor Vos
We zijn er nog niet helemaal, aangezien er ook de nodige outsiders aan de start staan. Mannen die op een goede dag kunnen verrassen. Dan denken we aan Dylan Teuns (Israel-Premier Tech), Giulio Ciccone (Lidl-Trek), Rui Costa (Intermarché-Circus-Wanty), Ruben Guerreiro (Movistar), Tobias Johannessen (Uno-X), Matej Mohoric (Bahrain Victorious), Quinten Hermans (Alpecin-Deceuninck), Victor Lafay (Cofidis), Neilson Powless (EF Education-EasyPost), Warren Barguil (Arkéa-Samsic) en Maxim Van Gils (Lotto Dstny).
Ook de renners met klassementsambities mogen we van voren verwachten. Is het niet om mee te doen voor de dagzege, dan wel om niet met tijdsverlies aan de Tour te beginnen. Adam Yates (UAE Emirates), Jai Hindley (BORA-hansgrohe), Daniel Felipe Martínez, Egan Bernal (INEOS Grenadiers), Romain Bardet (Team dsm-firmenich), Enric Mas (Movistar) Ben O’Connor, Felix Gall (AG2R Citroën), Alexey Lutsenko (Astana Qazaqstan), Guillaume Martin (Cofidis), Richard Carapaz, Rigoberto Urán (EF Education-EasyPost) en Simon Yates (Jayco AlUla) zijn de belangrijkste namen.
Favorieten volgens WielerFlits
**** Tadej Pogačar
*** Jonas Vingegaard, Mattias Skjelmose
** Wout van Aert, Julian Alaphilippe, Tom Pidcock
* Valentin Madouas, Michael Woods, Pello Bilbao, Mathieu van der Poel
Weer en TV
De renners kunnen zich opmaken voor een droge en grotendeels zonnige zaterdag, zo meldt Weeronline. Het kwik stijgt in de middag richting de 25 graden Celsius. Verder blijft het zo goed als droog, wat in het Baskenland lang niet altijd het geval is. Er waait een zwakke tot matige wind uit het noordwesten.
Eurosport, NOS en Sporza hebben de uitzendrechten voor de Tour de France. De live-uitzending op Eurosport 1 begint al om 12.00 uur, Sporza en de NOS schakelen zo’n twintig minuten later in. Voor meer informatie kun je rondom de Tour altijd terecht in onze tv-gids Wielrennen op TV.
Veel ingrediënten voor een schitterende étappe. Al zal het er in de Tour wel op neer komen dat er snel maar gecontroleerd richting slotklim wordt gereden. Ik zie geen A-renners al vroeger hun kaarten op tafel gooien.
De kans is inderdaad aanzienlijk dat het vrij gesloten blijft onder een stevig tempo van een paar ploegen en we nog niet meteen het echte vuurwerk krijgen voor het klassement. Wie van de klassementsploegen wil ook nu al die gele trui in de rangen?
Anderzijds: met deze generatie renners weet je het nooit.
Juju, Skelmose, Pinot, van Gils, Hermans, van der Poel, Madouas en Powless gaan toch wel aanvallen als er geen tempo gemaakt wordt. Dus Benoot en Yates moeten echt wel aan de bak om zo snel mogelijk omhoog te rijden. Dus echt gesloten houden zal moeilijk worden.
VDP zie ik overigens niet aanvallen op de Pike, die moet gewoon volgen en als hij er kan bijblijven is hij de topfavoriet voor de oplopende finish.
De andere mannen die je noemt zie ik niet wegrijden bij de sterke ploegen als TJV en UAE, tenzij Alaphilippe zijn niveau van weleer terugvindt en zijn nummertje van ‘21 kan herhalen.
Niet enkel omdat het de eerste rit is, maar ook en vooral door de vele mogelijke scenario's. Het kan zowel een duel WVA vs. MvdP worden als een eerste treffen van Poga en Vingegaard of alles tegelijk en door mekaar.
Zelf hoop en verwacht ik dat Bahrein, met Mäder nog in gedachten, op de Pike al serieus aan de boom zal schudden. Na uitstekend werk van Landa, schiet Pello net voor de top weg en vergroot hij zijn voorsprong in de afdaling.
Na een pakkend en passend eerbetoon aan zijn overleden ploegmaat, bereikt hij solo de finish. Tranen van verdriet mengen zich met tranen van geluk.
Bilbao wint in Bilbao! De Basken worden gek, de koersliefhebbers worden gek, iedereen wordt gek .. De Tour is begonnen!
Ideale scenario: kopgroep vooruit zonder gevaarlijke klassementsmannen (het liefst met Wout of Laporte erin om kans te hebben op de ritzege), en in het peloton geen stress en verhoogd risico op valpartijen. En dan aan de finish geen tijdsverschil tussen Pogacar en Vingegaard.
Tegelijkertijd heb ik hem ook regelmatig zien passen op dit soort aankomsten.
Ik ga voor de sinds enige dagen volop door mij gepushte Pidcock die het wiel van Mr Kemp & Haan houdt en de spurt wint, waarin Vingegaard overigens verrassend voor Pogi finisht op plek 2 resp 3
Er is nog tijd, maar we zijn 2 dagen voor de start van de Tour, en er is nog geen politieinval geweest, en geen dopingonderzoeken die héél toevallig nu naar buiten komen. Wat is er aan de hand?
Maar we hebben nog twee dagen :p
Ik verwacht wel wat van Bilbao en Ion Izagirre in een poging om op een van die laatste puisten voor glorie te gaan. Ook een goeie Van Aert, Pidcock en Van der Poel moeten ver kunnen komen. Benieuwd of Pogacar en Vingegaard meteen al wat laten zien, of er uiteindelijk toch geen risico's genomen zullen worden en een relatief compact pelotonnetje met man of 40 naar de finish zal rijden. Misschien net achter een aantal punchers die zullen strijden om de ritzege. We zullen het zien, vele scenario's zijn mogelijk.
Komen ze met een grotere groep aan dan is van der Poel de topfavoriet, dus heel onlogisch dat hij maar een ster krijgt.