Raymond Kerckhoffs

• woensdag 18 november 2020 om 09:25

Opinie Aanstaande donderdag vindt digitaal de verkiezing voor de nieuwe voorzitter van de KNWU plaats. Het zal een strijd worden tussen Marc van den Tweel, directeur Natuurmonumenten, en wielerdier Gerry van Gerwen. Opnieuw is de verkiezing een soap geworden, waarbij de KNWU zichzelf te kijk heeft gezet door de statuten en het verenigingsrecht andermaal niet te respecteren.

In april 2016 dook ik in de aanloop van het voorjaarscongres in het verenigingsrecht en in de statuten van de KNWU. Marcel Wintels stelde zich opnieuw beschikbaar als voorzitter van de KNWU. Hij was op dat moment al tien jaar preses van de wielerbond. Juristen gespecialiseerd in het verenigingsrecht benadrukten op basis van artikel 18.2 van de statuten van de KNWU dat Wintels niet opnieuw en voor de duur van twee jaar herbenoemd kon worden.

In de statuten van de KNWU staat echter dat hoofdbestuursleden voor een termijn van vier jaar worden gekozen en een bestuurslid maximaal voor twee keer vier jaar herkozen kan worden. Mr. Wil van Megen, advocaat bij de Fifpro en gespecialiseerd in verenigingsrecht, benadrukte destijds dat het hoofdbestuur met de nieuwe kandidaatstelling van Wintels de KNWU statuten niet respecteerde: “Dat Wintels zijn periode nog kan ‘aanvullen’ tot twaalf jaar klopt eveneens niet. De statuten geven deze ruimte niet.”

Hoogleraar sport en recht (VU) Marjan Olfers bevestigde eveneens dat het hoofdbestuur van de KNWU deze de statuten van de bond niet naleefde: “Leden moeten er op kunnen vertrouwen dat de bond de eigen statuten, als ‘grondwet’ van de vereniging in acht neemt.”

Marcel Wintels. Foto: Cor Vos

Middelvinger
Ondertussen is het november 2020 en is Wintels nog altijd voorzitter van de KNWU. Hij heeft er straks een ‘regeerperiode’ van veertien (!) jaar opzitten. Daarmee hebben Wintels en het hoofdbestuur hun middelvinger naar de statuten en het verenigingsrecht opgestoken, en daarmee eigenlijk naar hun leden. Als er een orgaan binnen een vereniging is die de statuten moet naleven, dan is dit het hoofdbestuur wel.

Wie denkt dat de verkiezing rond de nieuwe voorzitter nu open, transparant en geheel volgens de statuten verloopt komt bedrogen uit. In een email afgelopen donderdag 12 november schrijft de KNWU aan al haar leden: “Op het najaarscongres 2019 heeft het congres besloten om de procedure voor een nieuwe voorzitter anders in te richten dan tot nog toe altijd is gedaan. Niet meer met een verkiezing in het congres, maar met een procedure waarbij we op zoek zijn gegaan naar een kandidaat die door iedereen binnen de wielersport gesteund wordt.”

Hieruit blijkt dat de KNWU zich andermaal niet aan de regels houdt, want je kunt nooit je statuten overrulen. De leden worden in deze email (bewust) met verkeerde informatie voorgelicht. In de notulen van het najaarscongres 2019 staat immers ook duidelijk dat het altijd een verkiezing blijft. Naast de persoon die door de commissie wordt gekozen kunnen eventuele tegenkandidaten tot vier weken voor het congres worden aangemeld.

Doodgezwegen
De VVBW (Vereniging van BeroepsWielrenners) maakt gebruik van dit statutaire recht en brengt eind augustus Gerry van Gerwen in als tegenkandidaat van Marc van den Tweel. Dit tot groot ongenoegen van de KNWU, waarbij hoofdbestuurslid Marijn de Vries en algemeen directeur Thorwald Veneberg zich in de publiciteit en in e-mails naar de stemgerechtigden op het congres én aan alle KNWU leden duidelijk hun onvrede laten horen. Er wordt een lofzang over de ideale kandidaat Van den Tweel afgestoken, terwijl Van Gerwen vrijwel wordt doodgezwegen. Hiermee zet de KNWU zichzelf opnieuw te kijk.

Marijn de Vries. Foto: Topcompetitie/Léon van Bon

Ik krijg hierover een pittige Twitter-conversatie met Marijn de Vries. Het gaat mij niet om de persoon, maar net zoals in 2016 om het naleven van het verenigingsrecht en de statuten door het hoofdbestuur van de KNWU. En andermaal hebben de directie en het hoofdbestuur van de KNWU lak aan deze regels.

De Vries neemt het de VVBW openlijk kwalijk dat zij Van Gerwen nog hebben voorgedragen en schrijft op Twitter: “Vorig najaar is in het congres afgesproken dat we dit keer geen verkiezing zouden houden, maar gezamenlijk een kandidaat zouden zoeken via een sollicitatiecommissie. De VVBW heeft met die afspraak ingestemd. Ze hebben in de sollicitatiecommissie gezeten, dus meegedaan.”

“In die commissie hebben ze voor Marc van den Tweel gestemd, dat was zelfs een unanieme keuze. Daarna kwamen ze ineens met een tegenkandidaat. Maar het gaat in tegen de afspraken die we gezamenlijk hebben gemaakt – en waarmee de VVBW dus ook had ingestemd. Dat is raar. Van Gerwen had ook gewoon kunnen solliciteren, net als alle anderen. En de VVBW had ook kunnen zeggen dat ze gewoon een verkiezing wilden, in het congres van vorig najaar, en niet het hele sollicitatieproces waar we gezamenlijk mét hen doorheen zijn gegaan.”

De VVBW weerlegt deze kritiek. Namens de VVBW kon Iris Slappendel binnen de betreffende commissie stemmen. De VVBW laat weten: “Nadat Iris te horen kreeg dat ze niet met de achterban mocht overleggen, heeft zij de commissie de optie gegeven: 1) ik vertrek uit deze commissie, 2) ik zit op persoonlijke titel.”

Gedroomde voorzitter
“Iris heeft aangegeven dat dit de beste kandidaat was uit de laatste drie kandidaten. Maar nadrukkelijk bij de stemming gezegd dat dit niet de gedroomde voorzitter voor de KNWU is. Zij heeft wel gestemd maar niet ingestemd. Waarom mocht zij niet overleggen met het bestuur van de VVBW? En waarom heeft het hoofdbestuur en de directie van de KNWU het standpunt van Slappendel later verdraaid. Wij hebben vervolgens in Gerry van Gerwen een betere en meer voor deze vacature geschikte kandidaat gevonden. Alle inspanningen van de sollicitatiecommissie ten spijt.”

Gerry van Gerwen. Foto: Cor Vos

Ook zijn er vragen over de rol van het sportgeoriënteerde werving- en selectiebureau K+V uit Veenendaal. Om de onafhankelijkheid en transparantie van de procedure te garanderen is het erbij betrokken. Inmiddels heeft iemand uit de politiek laten weten dat hij door dit bureau is benaderd om te solliciteren op de functie van KNWU-voorzitter. De commissie heeft echter nooit de opdracht gegeven aan het bureau K + V om mee te zoeken naar kandidaten. Wie heeft deze opdracht dan wel gegeven?

Hoewel de commissie al 3,5 week voor de deadline weet dat Marc van den Tweel hun kandidaat is, wordt dit onbegrijpelijke redenen pas twee dagen voor de sluitingsdatum bekend gemaakt. Op dat moment maakt ook de VVBW bekend dat ze volgens de statuten Gerry van Gerwen aandragen als tegenkandidaat.

Beïnvloeding
Dit zorgt voor de nodige ophef waarbij Marijn de Vries (namens het hoofdbestuur) en Thorwald Veneberg als algemeen directeur in e-mails en telefoongesprekken rechtstreeks naar de stemgerechtigden, in de media en in een e-mails naar alle leden van de KNWU volledig achter Van den Tweel gaan staan en daarmee trachten de verkiezing te beïnvloeden.

De Vries schreef afgelopen zomer naar de leden van de sollicitatiecommissie: “Via via kwam mij vanmiddag ter ore dat de VVBW waarschijnlijk een tegenkandidaat gaat aandragen in de persoon van Gerrie van Gerwen. Overbodig te zeggen dat ik hoop en er vanuit ga dat jullie je achterban met klem adviseren voor Marc te stemmen.”

Veneberg tekent op: “Ik ben vol vertrouwen dat we met Marc een geschikte en veelzijdige kandidaat nieuwe voorzitter gevonden hebben. Ik zie als directie veel mogelijkheden om samen met Marc de uitdagingen die er zijn en ongetwijfeld nog zullen komen, op te pakken.”

Thorwald Veneberg. Foto: Cor Vos

Hiermee overtreden De Vries en Veneberg op een ernstige manier het verenigingsrecht. Het lijkt dat de KNWU zelf een nieuwe voorzitter heeft gezocht in plaats dat de stem van de leden (die vertegenwoordigd worden in het congres) geldt. De commissie die op zoek ging naar een kandidaat voorzitter bestond voor liefst 50% uit personen van de KNWU waarbij hoofdbestuur en directie ieder met twee personen vertegenwoordigd waren.

Discutabel
De rol van de directie (lees bondsbureau) in de zoektocht naar een kandidaat en de afgelopen dagen en weken in de beïnvloeding van de stemgerechtigden is uiterst discutabel. Het is immers het bestuur dat het beleid bepaalt dat de directie moet uitvoeren. Het kan daarom nooit zo zijn dat de directie invloed heeft op de samenstelling van het bestuur of de verkiezing beïnvloedt. Net zoals andere leden uit het hoofdbestuur nooit de stemgerechtigden mogen beïnvloeden. Hiermee handelen twee belangrijke organen van de KNWU tegen het verenigingsrecht in.

Mocht Marc van den Tweel donderdag tot voorzitter worden gekozen, dan kan de VVBW naar de rechter stappen en de verkiezing nietig laten verklaren wegens talrijke overtredingen op de statuten en het verenigingsrecht. Het zou opnieuw een dieptepunt in de bestuurlijke geschiedenis van de KNWU zijn. Duidelijk is dat de huidige handelswijze van de KNWU andermaal geen schoonheidsprijs verdient. Zowel het hoofdbestuur als de directie lijken hun leden niet te respecteren.