Gelletjes innemen tijdens de cross: wie doet het en waarom?
Foto ter illustratie - foto: Cor Vos
zaterdag 31 december 2022 om 19:30

Gelletjes innemen tijdens de cross: wie doet het en waarom?

Special Tijdens de Exact Cross in Mol grijpt Lucinda Brand naar iets onder haar stuur. Geen mechanisch probleem, maar een gelletje. De Nederlandse had die vastgeplakt op haar fiets en nam het gelletje in terwijl ze vol aan het crossen was. Welke veldrijders doen dat ook? En waarom? WielerFlits trok op onderzoek.

Na afloop van de cross in Mol vroegen we aan Brand of ze het iets nieuws is, een gelletje nemen tijdens de cross. De renster van Baloise Trek Lions reageerde duidelijk: “Nee, dat doe ik al langer. Die extra energie, dat hebben we af en toe een beetje nodig.” Enkele dagen later, tijdens de Wereldbeker in Gavere, zagen we ook haar ploeggenote Shirin van Anrooij een gelletje nemen. Is een nieuwe trend geboren?

Wie doet het? 
Na een rondvraag bij een aantal renners en rensters leren we dat er verschillende meningen bestaan rond het nemen van het gelletje tijdens de cross. Een aantal crossers, zoals Brand, Van Anrooij, Tom Pidcock, Puck Pieterse, Blanka Kata Vas, Daan Soete en Lander Loockx, doet het wel. “Drie jaar geleden was ik een van de eerste die het deed. Vroeger plakte ik de gelletjes op mijn wisselfiets, nu heb ik er zakjes voor laten maken op mijn koerstenue”, vertelt Soete aan WielerFlits.

“Blanka (Kata Vas, red.) doet het al een tijdje”, geeft ploegleider Lars Boom aan. “Het is een deel van haar plan. Zeker in het begin van het seizoen, toen het echt heel warm was, deed ze het elke keer. Ze stopte het gelletje vaak onder haar fietsbroek, op die manier kon ze het efficiënt innemen zonder gevaarlijke toestanden te moeten uithalen.”

Pieterse nam tijdens de Superprestige Diegem voor het eerst een gelletje tijdens de cross. Achteraf vertelde ze waarom: “Ik zag dat Lucinda en Shirin het de laatste tijd een aantal keer deden. Vandaag heb ik even gebeld met mijn trainer om het eens te overleggen. We hebben besloten om het te proberen. Na het nemen van het gelletje voelde ik me niet per se fysiek beter, maar mentaal was het wel goed. Ik wist dat ik op dat vlak alleszins geen nadeel had ten opzichte van Shirin (die in de achtervolging reed, red.) Dat hielp.”

Veel renners doen het niet: “Net voor de cross is even goed”
De groep crossers die het niet doet, is echter veel groter. “Wat ik wel doe, is net voor de start een gelletje nemen. Op die manier kan ik een suikerdip tijdens de cross vermijden”, leert Pim Ronhaar ons. De crossers van Team 777, Tormans CX, maar ook Denise Betsema, Michael Vanthourenhout, Zoe Bäckstedt, Clara Honsinger en Gerben Kuypers doen het vaak net voor de cross.

Verder is er ook nog de groep renners die het niet doet, zoals Wout van Aert, Mathieu van der Poel en de overige renners van Pauwels Sauzen-Bingoal, Alpecin-Deceuninck en Crelan-Fristads. Toon Vandebosch legt uit waarom hij het niet doet tijdens de cross. “Volgens mij levert dat niet echt een voordeel op. Je ziet wel dat steeds meer mensen het doen, maar het effect van zo’n gelletje lijkt me niet heel groot.”

Tot slot zijn er enkelingen die een gelletje niet kunnen verdragen tijdens de cross. Laura Verdonschot is een van die rensters: “Mijn maag en darmen kunnen dat niet aan. Daarom doe ik het niet.”

Voedingscoach Jumbo-Visma: “Ik zie niet meteen een grote meerwaarde”
Een suikerdip vermijden. Extra energie krijgen. Twee motieven die uit de gesprekken met de crossers naar buiten komen. Een gesprek met Martijn Redegeld, nutritionist van Jumbo-Visma en dus ook voedingscoach van Wout van Aert, schept duidelijkheid.

“Volgens mij doen de renners het als een soort verzekering om zeker niet leeg te geraken of een hongerklop te krijgen tijdens de cross”, aldus Redegeld. “Maar als je een goed plan hebt voor de dag van de cross en dus goed ontbijt en daarna ook goed blijft eten, gaat één gelletje geen groot verschil opleveren. Ik zie er niet meteen een grote meerwaarde in.”

“Een gemiddeld gelletje bevat tussen de 20 en 30 gram koolhydraten. Dat is niets in vergelijking met wat grote mannen als Van Aert verbranden tijdens zo’n uur crossen. Stel dat het gelletje deel uitmaakt van een groter plan, kan het wel een procentje helpen. Maar bij renners die geen gedetailleerd plan hebben qua voeding en voor de cross niet genoeg hebben gegeten, gaat het gelletje hen niet redden.”

Conclusie: “Geen negatief effect”
Zoals we daarnet vermeldden, is Loockx een van de renners die een gelletje tijdens de cross neemt. De renner van Deschacht-Hens-Maes is zelfs ervaringsdeskundige, aangezien hij Voedings- en dieetkunde heeft gestudeerd in Leuven. “Ik neem al twee seizoenen lang een gelletje tijdens de cross. Voor mij helpt het echt. In een dubbel weekend is het extra belangrijk. Als je dan een gelletje neemt op zaterdag, kan je beter herstellen richting zondag.”

De vele gesprekken met renners en andere betrokkenen leren ons dat een echte conclusie moeilijk te trekken is. Het valt op dat er veel verschillende meningen zijn en dat het vooral een individueel gegeven is. “Maar wat wel vaststaat: het gelletje gaat – mits je getraind bent om de koolhydraten in te nemen bij een zware inspanning – geen negatief effect hebben. Of het positieve effect groot is, is natuurlijk een andere vraag”, besluit Redegeld.

18 Reacties
29 december 2022 10:27
Volgens mij had het Mathieu gisteren wel kunnen helpen, wat zag die er uitgemergeld uit zeg na die cross.

Zelf zou ik zeggen: warming-up, gelletje er in zodra het venster open staat en gaan!
    29 december 2022 10:41
    Is uitgemergeld niet synoniem aan ‘scherp’?
    29 december 2022 10:53
    Dat weet ik niet, ik doe uit principe niet aan synoniemen, als ik scherp bedoelde had ik dat wel opgeschreven maar ik vond hem uitgemergeld.
    29 december 2022 13:26
    Voor inspanningen onder het uur hebben ze eigenlijk geen echt nut, daarom nemen toppers als Matthieu ze ook gewoon niet volgens mij. Je moet hem ook het nadeel erbij nemen als je ze inneemt, dan gaat er bloed onnodig weg van je spieren naar je maag/etc.. en dan wil je als atleet die aeroob verbruikt dan eigenlijk net niet. En ze zijn ook gewoon niet te vreten zonder erbij te drinken...
29 december 2022 14:03
Ook als het niet werkt, kan het werken, zolang de atleet maar gelooft dat het werkt.
Het welbekende placebo effect.
Recent is zelfs aangetoond dat er zelfs een placebo effect kan optreden wanneer mensen wéten dat ze een niet-werkzaam placebo innemen, en tegenwoordig kan je online "honest placebo's" aankopen.
29 december 2022 09:19
De wetenschap erachter:

Uit (een klein) onderzoek blijkt dat een zoete smaak in je mond je tot wel 4,5% beter kan presteren. Het moet dan wel daadwerkelijk om suiker gaan, niet om zoetstoffen. De kans dat de suikers van zo'n gelletje daadwerkelijk snel worden opgenomen vraag ik me af; je spijsvertering staat praktisch stil bij een enorme inspanning als de cross. Maar die 4,5% is mooi meegenomen. :)

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5513783/
    29 december 2022 10:51
    4,5% is een gigantisch verschil. Dat zou op een cross van een uur meer dan 2 1/2 minuut zijn (gisteren de achterstand van Nijs op Van Aert). Ik waag dat toch te betwijfelen.
    29 december 2022 10:55
    @harm

    Dit onderzoek is gebaseerd op een tijdrit, en er wordt water tegenover een suikerhoudende drank gezet. In de cross drink je sowieso niks en het is een hele andere inspanning dan een uur lang ongeveer dezelfde wattages leveren. Het zal vermoedelijk ook niet 4,5% uitmaken maar ik kan je uit ervaring vertellen dat je van zo’n gelletje tijdens de cross wel degelijk een oppepper krijgt. Misschien toch wat voor Mathieu ;)
    29 december 2022 12:38
    Heb lang geleden al eens een onderzoek op dat gebied gelezen. De conclusie was dat als tijdens inspanning een gevoel van verzwakking optreedt omdat je bloedsuikergehalte daalt onder het optimale nivo, je na het nuttigen van koolhydraten onmiddelijk weer meer kracht hebt. Die nieuwe koolhydraten kunnen niet zo snel via de spijsvertering al in het bloed terecht gekomen zijn, er moet dus een andere wijze zijn waardoor eten energie geeft. Hypothese: de energiehuishouding van het lichaam krijgt een signaal "er komt nieuwe brandstof aan, de oude voorraad kan worden opgebruikt."
    Als dat zo is, kan bij een inzinking een gel dus wel degelijk helpen.
“Geen groot verschil”
Maar met een klein verschil lijkt het me ook de moeite waard, in het kader van “marginal gains”?
29 december 2022 11:55
Vaak zit er ook nog een shot cafeïne of iets anders in die gelletjes trouwens.
    29 december 2022 14:07
    Ik dacht dat van Aert een redbulletje wegslokte tijdens de cross?
    31 december 2022 10:12
    Ja en Pidcock ook, VdP heeft dan weer cafeïne in zijn shampoo. ;-)
29 december 2022 14:45
Vreemde reactie van die Jumbo gozer. Het is algemeen bekend dat ook bij extreme inspanningen tot een uur het kan lonen een beetje suikers te nemen. Voornamelijk om je lichaam het (valse) signaal te geven dat er suikers aan komen. Hierdoor wordt er geen 'rem' gezet door je lichaam op het benutten van je koolydraat vooraad.
Het gaat dus niet zozeer om de hoeveelheid koolydraten in dat gelletje (waar onze Jumbo expert naar kijkt) maar om het hierboven genoemde effect. Als je zelf een uurtje gaat sporten slaat het nergens op, maar bij een uur volle bak op prof niveau knallen kan het wel degelijk nuttig zijn.
Erg raar dat die voedingscoach dat niet weet.
    29 december 2022 16:26
    Ja, inderdaad apart.
    30 december 2022 06:33
    De TJV coach probeert natuurlijk te vermijden dat er over ketonen gesproken wordt, de TVJ renners hebben niks extra's nodig, het TJV plan op basis van ketonen en voedingssupplementen is zo uitgekiend dat er geen nood meer is aan gelletjes tijdens de cross ... zoals ik hier zo vaak lees is Wout beter 'geprepareerd' door zijn ploeg dan Matthieu!

    De begeleiding bij TJV is dan ook 10-maal beter dan bij de Roodhoofdjes :)

    Wanneer gaan we nu eens met zijn allen leren dat we er zelf helemaal niks van kennen en gewoon gaan genieten van de cross/weg/baan/mtb...
    30 december 2022 11:17
    In het kader van rookgordijn optrekken is dit een juiste actie.
    Gezien de middelen die ze hebben bij TJV denk ik dat ze dit echt wel uitgedokterd hebben, en zal het bij WvA persoonlijk misschien niet (veel) uitmaken. Het kan dermate marginaal zijn dat het innemen van een gelletje, het nadenken over het moment de aandacht van het crossen en tactiek weg kan nemen en het daarmee niet waard is.
    Neemt niet weg dat het bij een ander wel kan werken.
    Uiteindelijk is het lichaam gemaakt om te overleven en zo efficiënt mogelijk om te gaan met energie. Iets zoetigs nuttigen kan in dat kader de 'rem' wegnemen aangezien er weer wat 'nieuws' aan energie aankomt.
    31 december 2022 18:15
    Beste Mystery Rider, het is voor mij totale mysterie wat jij schrijft. Maar misschien moet je eerst zelf het voorbeeld geven en leren dat je er niks van kent en gewoon wilt genieten van de cross. Net als ik! Ja, ik geniet met of zonder gelletje, maar ik voel me dan ook absoluut geen voedingscoach, iets wat jij wel tussen de regels door wilt schrijven.

Reacties zijn gesloten.