Organisator ASO heeft donderdag in Parijs het volledige parcours gepresenteerd van de Tour de France 2023. De 110e editie van de Franse ronde begint volgend jaar op zaterdag 1 juli in het Spaanse Bilbao en eindigt drie weken later, geheel volgens de traditie, op zondag 23 juli in de Franse hoofdstad Parijs.

De Tour de France start in 2023 voor het tweede jaar op rij buiten de Franse landsgrenzen. Nadat in 2022 Denemarken gastheer was van het Grand Départ, zal in 2023 de belangrijkste rittenkoers van het jaar in Spanje starten. De wielergekke regio Baskenland is namelijk the place to be voor de eerste Touretappes. De regio heeft van organisator ASO drie starts en twee aankomsten toebedeeld gekregen.

Baskische opener 
De Tour de France 2023 begint – in tegenstelling tot in 2022 – weer met een rit in lijn. Plaats van dienst is Bilbao, waar ook de eerste gele trui zal worden uitgereikt. Het is de eerste keer sinds 1992 dat het Tourcircus in Spanje begint. Destijds begon de Tour in San Sebastián met een proloog en een rit-in-lijn, gewonnen door respectievelijk Miguel Induraín en Dominique Arnould.

De 182 kilometer lange openingsrit kent het zwaartepunt in de laatste vijftig kilometer. Daar zijn verschillende beklimmingen – met Côte de Pike als hoogtepunt – opgenomen. De tweede Touretappe gaat over 209 kilometer van Vitoria-Gasteiz naar San Sebastián. De rit neemt het Tourpeloton mee door de provincies Biskaje en Alava. Tijdens deze etappe krijgen de renners onder meer de legendarische Jaizkibel voor de kiezen.

Klimmen op weg naar Laruns en Cauterets 
De derde en laatste etappe in het Baskenland start in Amorebieta en voert langs de Baskische kust, doorheen San Sebastián, richting het Franse deel van Baskenland. In Bayonne zullen de renners finishen na een overwegend vlakke etappe: we mogen hier met andere woorden een eerste sprint tussen de rappe mannen verwachten. De sprinters komen er in de eerste Tourweek overigens maar bekaaid vanaf, want in de vierde en vijfde etappe is het weer klimmen geblazen.

Primož Roglič voert de forcing op weg naar Laruns – foto: Cor Vos

De Tour brengt dit keer al in een zeer vroeg stadium een bezoekje aan de Pyreneeën met aankomsten in Laruns, in het uiterste zuiden van Frankrijk dicht tegen de Spaanse grens, en skigebied Cauterets. Twee jaar geleden koos de Tour ook voor een tussenstop in Laruns. De latere eindwinnaar Tadej Pogačar won er een sprint van een vijfkoppige elitegroep, na een waar spektakelstuk door de Pyreneeën. Voor de laatste Tourpassage naar Cauterets moeten we terug naar 2015: Rafał Majka won toen vanuit een vroege vlucht.

De Puy de Dôme, terug van (zeer lang) weggeweest
Na enkele krachtmetingen in de Pyreneeën is het tijd voor enkele overgangsetappes. De ronde gaat vervolgens verder met ritten naar Tourstad Bordeaux (een plek die onlosmakelijk verbonden is met Rob Harmeling, die er in 1992 een Touretappe wist te winnen) en Limoges.

De klimmers denken echter vooral aan rit negen, die finisht op een wel zeer bijzondere beklimming: de Puy de Dôme. Dit is een grote lavakoepel en een van de jongste vulkanen in het Centraal Massief in Auvergne, het centraal-zuidelijke deel van Frankrijk, met een hoogte van 1464 meter. Het kent een rijke en beruchte historie in de Tour de France. Denk alleen al aan het duel tussen Jacques Anquetil en Raymond Poulidor in de Tour van 1964 of de leverslag die Eddy Merckx er te verduren kreeg in 1975.

Johan van de Velde bedwingt de steilere flanken van de Puy de Dôme – foto: Cor Vos

De berg werd dertien keer opgenomen in het parcours, maar de gedoofde vulkaan werd in 1988 voor het laatst aangedaan. De Puy de Dôme is maar van één kant toegankelijk en het is bovendien erg smal richting de top, wat verre van ideaal is voor het steeds groter wordende Tourcircus. Tourbaas Christian Prudhomme is echter ook een wielerromanticus en dus zal de Puy de Dôme na 35 jaar weer zijn opwachting maken in de Tour. In de laatste vier loodzware kilometers zal er wel geen publiek worden toegelaten.

Een loodzware exercitie door de Alpen 
Op de top van de Puy de Dôme komt de Tour even tot rust, want na negen etappes is het tijd voor een welverdiende rustdag. De renners krijgen de mogelijkheid om wat stoom af te blazen, en zich mentaal en fysiek weer op te laden voor de tweede Tourweek. Beginnen doen we met drie verraderlijke overgangsetappes in het zuiden van Frankrijk, niet ver van de Alpen. Op weg naar Issoire, Moulins en Belleville-en-Beaujolais kunnen er verschillende wielerverhalen worden geschreven.

De klassementsrenners moeten ook zeker op hun hoede zijn, maar die zullen toch vooral toeleven naar vier zeer zware en ongetwijfeld beslissende Alpenritten. De eerste rit door het bekende gebergte voert naar de top van de Grand Colombier. Dit is een beklimming die we vooral kennen als scherprechter in de Tour de l’Ain, maar voor de laatste Tourpassage hoeven we ook maar twee jaar terug in de tijd. In 2020 was Tadej Pogačar in een elitesprint te sterk voor zijn landgenoot Primož Roglič en Australiër Richie Porte.

De renners naderen de top van de Grand Colombier, Tour 2020 – foto: Cor Vos

De tweede Alpenonderneming voert de renners van Annemasse naar skioord Morzine. De echte wielerkenners weten dan al hoe laat het is. Wie Morzine zegt, zegt ook al snel de Col de Joux-Plane. Deze net geen 11 kilometer lange Alpencol, aan een gemiddelde van ruim 8%, is een van de zwaarste beklimmingen in de Alpen en boezemt de renners behoorlijk wat angst in. Richie Porte noemde het ooit ‘een nachtmerrie van een beklimming’.

De col werd in 1978 voor het eerst opgenomen in de Ronde van Frankrijk en keerde vervolgens nog elf keer terug in het parcours, steevast gevolgd door de razendsnelle afdaling naar Morzine. Peter Winnen kwam er in 1982 eens als eerste boven, maar het was bijvoorbeeld ook de plek waar Lance Armstrong (in de Tour van 2000) zijn misschien wel zwaarste dag in de Tour de France kende.

In de vijftiende etappe trekt de Tourkaravaan naar de slotklim richting skigebied Saint-Gervais Mont-Blanc, op de flanken van de Mont-Blanc. De finale vertoont erg veel gelijkenissen met de laatste passage van de Tour naar Saint-Gervais Mont-Blanc in 2016. Romain Bardet wist toen na een fraaie solo de etappe te winnen.

Een jonge Alejandro Valverde verslaat Lance Armstrong in Courchevel, 2005 – foto: Cor Vos

Na de tweede en meteen ook laatste rustdag beginnen de overgebleven renners aan de loodzware slotweek. Het venijn zit hem dit keer niet in de staart, want in etappes zestien en zeventien volgen meteen twee echte sleuteletappes. De zestiende etappe is een rit tegen de klok van 22 kilometer tussen Passy en Combloux. De organisatie heeft dit jaar maar weinig compassie voor de coureurs, want ook in de zeventiende rit staan er weer enkele serieuze Alpenreuzen op het programma.

De laatste dag door de Alpen voert naar de slotbeklimming richting wintersportgebied Courchevel, waar in het verleden Richard Virenque (1997), wijlen Marco Pantani (2000) en Alejandro Valverde (2005) wisten te zegevieren. In deze klassieke Alpenetappe over meerdere zware cols – waaronder de Cormet de Roseland – zal het nog aanwezige kaf nogmaals van het koren worden gescheiden.

Een laatste omwenteling in de Vogezen?
Na de laatste Alpenrit naar Courchevel is er tijd om op adem te komen, al is dit in een koers als de Tour de France natuurlijk wel relatief. In de overgangs/sprintersrit naar Bourg-en-Bresse zal er normaliter weinig gebeuren, de rit naar Poligny is ook voor de snelle mannen. Op de laatste zaterdag van de Tour pakt de organisatie uit met een allerlaatste bergrit. Dit keer zijn de Vogezen aan de beurt en staan de Petit Ballon en de Col du Platzerwasel onder meer op het menu.

Op de flanken van de Platzerwasel zal de beslissing vallen in de strijd om de eindzege en de overige ereplaatsen. Wie zaterdagmiddag in het bezit is van de gele trui, zal een dag later in Parijs worden gekroond tot eindwinnaar. De Ronde van Frankrijk kent ook volgend jaar weer zijn traditionele slotrit naar Parijs, met een sprint op de Champs-Élysees ter besluit.

Routeschema Tour de France 2023
01/07 – Etappe 1: Bilbao – Bilbao (182 km)
02/07 – Etappe 2: Vitoria-Gasteiz – San Sebastián (209 km)
03/07 – Etappe 3: Amorebieta – Bayonne (185km)
04/07 – Etappe 4: Dax – Nogaro (182km)
05/07 – Etappe 5: Pau – Laruns (165km)
06/07 – Etappe 6: Tarbes – Cauterets Cambasque (145km)
07/07 – Etappe 7: Mont-de-Marsan – Bordeaux (170km)
08/07 – Etappe 8: Libourne – Limoges (201km)
09/07 – Etappe 9: Saint-Leonard-de-Noblat – Puy de Dôme (184km)

10/07 – Rustdag

11/07 – Etappe 10: Vulcania – Issoire (167km)
12/07 – Etappe 11: Clermont-Ferrand – Moulins (180km)
13/07 – Etappe 12: Roanne – Belleville-en-Beaujolais
14/07 – Etappe 13: Châtillon-sur-Chalaronne – Grand Colombier (138km)
15/07 – Etappe 14: Annemasse – Morzine (152km)
16/07 – Etappe 15: Les Gets – Saint-Gervais Mont-Blanc (180km)

17/07 – Rustdag

18/07 – Etappe 16: Passy – Combloux (22km, ITT)
19/07 – Etappe 17: Saint-Gervais Mont-Blanc – Courchevel (166km)
20/07 – Etappe 18: Moûtiers – Bourg-en-Bresse (186km)
21/07 – Etappe 19: Moirans-en-Montagne – Poligny (173km)
22/07 – Etappe 20: Belfort – Le Markstein Fellering (133km)
23/07 – Etappe 21: Vélodrome National de Saint-Quentin-en-Yvelines – Parijs (115km)

*Enkel de volledige profielen van etappe 5, 6, 14, 15, 16, 17 en 20 staan voorlopig op de site van de Tour de France. De rest zal later volgen.