Julian Dubbeld

•

Fietstoerisme Om een beetje Tour-geschiedenis te herleven, hoef je niet per se naar Parijs, Pau of de Alpe d’Huez te gaan. Nederland herbergt namelijk ook een flink stukje Tour-geschiedenis. Zes keer ging de grootste wielerwedstrijd ter wereld van start in ons land. Al fietsend kun je de Nederlandse Tourhistorie herbeleven.

De laatste keer was acht jaar geleden, toen Utrecht de Grand Départ verwelkomde en er honderdduizenden Nederlanders op het spektakel afkwamen. Rohan Dennis greep in een tijdrit van 13,8 kilometer langs onder meer de historische Utrechtse Singel de eerste gele trui voor Tony Martin, Fabian Cancellara en Tom Dumoulin.

De etappe een dag later, van Utrecht naar Neeltje Jans, zou pas echt Tour-geschiedenis opleveren. Vanaf Utrecht ging de rit langs plaatsen als Gouda en Oudewater naar Rotterdam, waar een heus waaierspektakel in bar slecht weer ontstond. Op weg naar het kunstmatige eiland Neeltje Jans via Hellevoetsluis, de Brouwersdam en Schouwen-Duiveland werd er gesmeten met minuten.

Zeeuwse ondergang Quintana
Nairo Quintana zou in deze rit 1 minuut en 28 seconden verliezen op zijn grote concurrent Chris Froome. Drie weken zou later zou hij 1 minuut en 12 seconden tekortkomen voor de eindzege. Zeeland zou dus een cruciale rol spelen in het beslissen van de Tour van 2015. In Utrecht op het Jaarbeursplein vind je tegenwoordig nog een herinneringsbeeld aan de Tourstart van 2015.

Nibali sleurt op kop in Zeeland in de Tour van 2015 – foto: Cor Vos

In 2010 ging de Tour ook al van start in Nederland. Deze keer was Rotterdam gastheer. We herinneren ons de proloog door het centrum van Rotterdam en de Kop van Zuid via de Erasmusbrug, de Boompjes, Willemsbrug en het Noordereiland terug naar de Wilhelminakade, die door Fabian Cancellara werd gewonnen. Het is een Tourstart die in de boeken is gegaan als de laatste van Lance Armstrong. Hij zou de proloog als vierde besluiten.

De eerste etappe op zondag leek op de eerste Tourrit vijf jaar later. Vanaf Rotterdam reden de renners weer naar de Oosterscheldekering, om de rit vervolgens voort te zetten via Goes en Woensdrecht om af te sprinten in Brussel. Alessandro Petacchi won.

De laatste van Indurain in Den Bosch
Voor de vierde Nederlandse Tourstart moeten we terug naar 1996. In de straten van Den Bosch startte de Spaanse wielergrootheid Miguel Induraín zijn laatste Tour de France. Net als in 2015 en 2010 startte de Tour met een tijdrit. Indurain zou achter winnaar Alex Zülle als zevende eindigen.

Ook in de twee dagen die volgden, zou Den Bosch het centrum van de wielerwereld zijn. In de eerste rit ging het peloton in een etappe van 215 kilometer van en naar Den Bosch via een aantal lussen, waaronder een door de schitterende Bommelerwaard langs het kasteel Ammersoyen. Frédéric Moncassin won de rit voor Jeroen Blijlevens, die ook een dag later als tweede zou eindigen in een etappe naar de Franse plaats Wasquehal. Ditmaal achter Mario Cipollini.

Nederlandse successen in eerste drie Tourstarts
De overige Grand Départs waren in Amsterdam (1954), Scheveningen (1973) en Leiden (1978). Ook deze Tourstarts dragen flink wat geschiedenis met zich mee. Zo bracht Jan Raas in 1978 Leiden in extase door de proloog te winnen, maar kreeg hij van Tourdirecteur Félix Lévitan de gele trui niet uitgereikt omdat de Leidse straten te glad waren geworden door de regen. Een dag later nam Raas in de rit van Leiden naar Sint Willebrord wraak door alsnog te winnen en de gele trui te veroveren.

Jan Raas wint in Sint Willebrord – foto: Cor Vos

Bij de twee eerdere Tourstarts had het Nederlandse publiek ook al een Nederlander zien winnen. Joop Zoetemelk won in 1973 namelijk de proloog in Scheveningen op de Scheveningse boulevard. De dagen erna kon Nederland genieten van hun Tourheld in de gele trui, in ritten die het peloton onder meer door het centrum van Den Haag, Delft en Rotterdam bracht.

Een duel tussen de latere winnaar Luis Ocaña en Zoetemelk kreeg het Nederlandse wielerpubliek hier nog niet te zien, al deed organisator ASO in de vorm van de Haringvlietbrug en de Heinenoordtunnel wel een poging om nog wat lastigheden aan de ritten toe te voegen. Verschillen tussen de klassementsrenners kon de organisatie er echter niet mee teweegbrengen.

In 1954 was het Wout Wagtmans die zijn handen in de lucht mocht steken tijdens de eerste rit op Nederlandse bodem. Echt in vervoering was het publiek overigens niet: de etappe eindigde in het Belgische Brasschaat, waarna het Tourpeloton de dagen erna snel doorreed naar Frankrijk. De Grand Départ bij het Olympisch Stadion in Amsterdam was overigens de eerste in de Tourgeschiedenis op niet-Franse bodem.